Leestip van de dag – donderdag 31 mei 2018

Godsdienstles

De Vlaamse Scholierenkoepel wil de levensbeschouwelijke vakken behouden. Ze zien ze als rustpunt en wijzen een algemeen vak LEF af.

Moraalfilosoof Patrick Loobuyck is een man met een missie. Met grote ijver strijdt hij voor de vervanging van de levensbeschouwelijke vakken op school (godsdienst of zedenleer) door een neutraal vak LEF (Levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie). Vooral onder vrijzinnigen vindt dat voorstel supporters.

Tegelijk klinkt er kritiek. Is een neutraal vak wel mogelijk en wenselijk? Didier Pollefeyt, hoogleraar aan de KU Leuven en drijvende kracht achter de website Thomas vindt van niet: De centrale kritiek op LEF is dat een dergelijk vak niet neutraal is, maar gedreven wordt door de ideologie die Loobuyck zelf belichaamt. Die ideologie gaat ervan uit dat religies op termijn zullen en moeten verdwijnen, omdat ze zogezegd door de rationaliteit worden overstegen. Volgens die ideologie is God een fictieve constructie van mensen.

Patrick Loobuyck heeft ook de Grondwet tegen. Meer bepaald artikel 24, dat onder meer de basisvisie op levensbeschouwelijke vakken in het onderwijs vastlegt. Met de woorden het onderwijs is vrij legt de Grondwet het fundament voor het vrije onderwijs, dat in Vlaanderen grotendeels katholiek is. Tegelijk bepaalt het artikel de levensbeschouwelijke opvoeding in het officiële onderwijs: De scholen ingericht door openbare besturen bieden, tot het einde van de leerplicht, de keuze aan tussen onderricht in een der erkende godsdiensten en de niet-confessionele zedenleer. Iedere leerling moet dus een levensbeschouwelijk vak volgen.

In een opmerkelijke reactie op Patrick Loobuyck pleit de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) uitdrukkelijk voor het behoud van die levensbeschouwelijke vakken op school. VSK-voorzitster Rania el Mard ziet die als een belangrijk rustpunt tussen de andere vakken, een moment om na te denken en te praten over persoonlijke, maatschappelijke en spirituele onderwerpen.

Identiteit is belangrijk voor scholieren, verduidelijkt Rania el Mard. Wij zijn op zoek naar wie we zijn en naar wat onze plaats in de wereld is. Levensbeschouwelijke vakken leren ons kritisch na te denken over onszelf en de anderen. We ontdekken er onze normen en waarden.

Moet het daarbij ook gaan over God en geloof? Ja, want voor velen maakt dat deel uit van hun identiteit, zegt de jonge voorzitster. En ook wie niet gelovig is, heeft er baat bij om grondig te leren nadenken.

Daarom wil VSK de levensbeschouwelijke lessen niet enkel in het katholieke onderwijs behouden, maar ook in het officiële. Godsdienst is geen egoïstisch vak, argumenteert Rania el Mard. Het vak leert ons iedereen in de samenleving een plaats te geven. Bovendien kan iemand, ook wie zelf niet katholiek is, toch interesse hebben in de katholieke waarden en overeenkomsten ontdekken met de eigen overtuiging.

Geldt dat ook voor haar, als moslim met Marokkaanse wortels? Absoluut, beaamt ze, want in de katholieke godsdienstles ontdek ik andere invalshoeken dan ik gewoon ben. In België is het katholicisme fundamenteel. Tegelijk is er ruimte voor mijn eigen identiteit. Elkaar leren kennen is cruciaal. Zo ontdekte ik dat katholieken en moslims veel meer gemeenschappelijk hebben dan wat hen scheidt. Er zijn veel gelijke waarden. Er zijn ook de verschillen, maar die leer je respecteren.

De VSK-voorzitster beklemtoont voorts dat het behoud van de levensbeschouwelijke vakken brede steun geniet onder Vlaamse scholieren. Ik vertolk niet zomaar het standpunt van een kleine groep”, benadrukt ze. „We polsen voortdurend en op een ruime schaal de mening van de schoolgaande jongeren, via alle mogelijke kanalen.

De Vlaamse scholieren zijn dan ook vastberaden. In een reactie op de LEF-voorstellen van Patrick Loobucyk concluderen ze resoluut: Toegespitste levensbeschouwelijke vakken vervangen door een algemeen filosofisch vak of laten opgaan in verschillende vakken? Nee, bedankt. De verschillende levensbeschouwelijke vakken zouden wel meer moeten uitwisselen.

Luc Vanmaercke

Bron: Kerk & Leven