Bidden in afzondering

De gemeenschap van Taizé biedt maandelijks een Bijbeltekst aan om het zoeken naar God ook in het dagelijks leven door stilte en gebed te ondersteunen. Hieronder de tekst voor deze maand november.

Jezus zei: “En wanneer jullie bidden, doe dan niet als de huichelaars die graag in de synagoge en op elke straathoek staan te bidden, zodat iedereen hen ziet. Ik verzeker jullie: zij hebben hun loon al ontvangen. Maar als jullie bidden, trek je dan in je huis terug, sluit de deur en bid tot je Vader, die in het verborgene is. En jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen. (Matteüs 6:5-6)

Er zijn maar een paar passages in het evangelie waar Jezus een concreet advies geeft, waardoor het bijna onmogelijk is om dit niet letterlijk te interpreteren. Als we bijvoorbeeld lezen “heb je vijanden lief”, is dat een een uitnodiging om deze woorden in ons leven in de praktijk te brengen, wetende dat het een uitdaging is om lief te hebben, en dat dat alleen lukt met de hulp van God. Maar als we horen “als jullie bidden, trek je dan terug in je huis” (of een andere plek in afzondering), dan is dat iets heel concreets wat mensen in praktijk kunnen brengen.

Als Jezus zo’n eenvoudig en helder advies geeft, is het beste wat we met dit advies kunnen doen, of de beste les die we eruit kunnen trekken, er gewoon maar mee beginnen. We kunnen proberen om deze woorden van Jezus direct in de praktijk te brengen door een plek te zoeken waar we ons in stilte kunnen terugtrekken. Daarna is het belangrijk om de tekst opnieuw te lezen vanuit de context in het evangelie en ons af te vragen wat het belang ervan is voor de tijd waarin wij leven.

Deze bijbelpassage maakt onderdeel uit van een heel aantal uitspraken van Jezus over joodse vroomheid, waarbij hij een nieuw perspectief biedt. Voor ons lijkt dit perspectief misschien helemaal niet zo nieuw omdat we de verhalen over Jezus al zo vaak hebben gehoord. Of misschien vinden we deze woorden helemaal niet zo origineel, vanwege allerlei zelfhulp- en mindfulness-methoden waarbij mensen tegenwoordig worden geadviseerd om op zoek te gaan naar afzondering, acceptatie van zichzelf en meditatie.

Maar in de context van de tekst betekenen de woorden van Jezus niet dat de afzondering wordt afgezet tegen het publieke domein, maar wil Jezus ons waarschuwen voor bepaalde religieuze praktijken. Bij godsdienstbeoefening in de openbaarheid bestaat het risico van hypocrisie, terwijl bij gebed in afzondering er sprake is van directe communicatie met God, waardoor we bevrijd worden van de mening van anderen. Bidden in afzondering is bevrijdend als je erkent dat je niet weet wat je moet bidden en dus bidt met de eenvoud van een kind, zonder je te veel druk te maken over de vraag of je wel de juiste woorden kiest.

Maar de tekst is veel meer dan een praktisch advies of een soort zelfhulpgids. Het is ook meer dan een waarschuwing tegen huichelarij. Hij biedt een model van de kinderlijke manier waarop Jezus zelf bidt. Het is alsof Jezus zegt: bid niet in het openbaar, maar bid vooral niet alsof God ver weg is. Het nieuwe van wat Jezus hier zegt is dat hij ons verzekert dat we geliefd zijn vóórdat we weten of er naar ons geluisterd wordt, en dat er daardoor naar ons geluisterd kan worden.

Jezus zelf geeft ons het voorbeeld: in het evangelie trekt hij zich regelmatig terug om te bidden. Dit laat zien dat hijzelf een unieke, intieme relatie met God zocht. Een persoonlijk contact. In deze bijbelpassage laat Jezus opnieuw zien dat hij aan iedereen, niemand uitgezonderd, een gemeenschap met God aanbiedt.

Bron: Taizé