dinsdag in week 2 van de veertigdagentijd
Uit de profeet Jesaja 1, 10 + 16-20
Uiterlijke eredienst moet samengaan met een bekering van ons hart. De profeet Jesaja legt het verband tussen de reinigingsriten en de verandering van mentaliteit. ‘Laten we zien wie er in zijn recht staat’, zegt de Heer. Wat menselijk gezien onherstelbaar lijkt, wordt mogelijk bij God, als we maar van goede wil zijn en bereid ons leven te veranderen.
Hoor de woorden van de Heer, leiders van Sodom, geef gehoor aan het onderricht van onze God, volk van Gomorra.
‘Was je, reinig je, maak een eind aan je misdaden, Ik kan ze niet meer zien. Breek met het kwaad en leer goed te doen. Zoek het recht, houd tirannen in toom, kom op voor wezen, sta weduwen bij.
De Heer zegt: Laten we zien wie er in zijn recht staat. Al zijn je zonden rood als scharlaken, ze worden wit als sneeuw, al zijn ze rood als purper, ze worden wit als wol.
Als je weer naar Mij wilt luisteren, zal het beste van het land je ten deel vallen. Als je koppig bent en niet wilt luisteren, zul je vallen door het zwaard.’
De Heer heeft gesproken.
Psalm 50, 8 + 9 + 16bc + 17 + 21 + 23
Refr.: Wie rechte wegen gaat, die vindt het heil bij God.
Ik klaag je niet aan om je offers,
nooit dooft voor Mij het offervuur.
Maar de stier uit je stal heb Ik niet nodig,
noch de bokken uit je kooien.
Wat baat het dat je mijn geboden opzegt
en mijn verbond in de mond neemt?
Je haat het als Ik je terechtwijs,
mijn woorden schuif je terzijde.
Zou Ik dan zwijgen bij wat je doet,
je denkt toch niet dat Ik ben als jij?
Ik klaag je aan,
Ik som je wandaden op.
Wie een dankoffer brengt,
geeft Mij alle eer,
wie zo zijn weg gaat,
zal zien dat God redt.
Vers voor het evangelie (Ez 18, 31a)
Breek met het zondige leven
dat jullie hebben geleid, zegt de Heer,
en vernieuw je hart en je geest.
Uit het evangelie volgens Matteüs 23, 1-12
Christus wijst op de plichten van zijn volgelingen in de gemeenschap. Opvallend vertoon en ijdelheid zijn uit den boze. De christen zal de nederige dienaar zijn van zijn broeders. Hij zal zich niet de eigenschappen aanmatigen die alleen aan God of aan zijn Zoon toekomen.
Jezus richtte zich tot de menigte en tot zijn leerlingen en zei:
‘De schriftgeleerden en de farizeeën hebben plaatsgenomen op de stoel van Mozes. Houd je dus aan alles wat ze jullie zeggen en handel daarnaar; maar handel niet naar hun daden, want ze doen zelf niet wat ze jullie voorhouden. Ze bundelen alle voorschriften tot een zware last en leggen die de mensen op de schouders, terwijl ze zelf geen vinger uitsteken om die te verlichten. Al hun daden zijn erop gericht om door de mensen gezien te worden. Ze verbreden immers hun gebedsriemen en maken de kwastjes aan hun kleren langer, ze verlangen een ereplaats bij feestmaaltijden en in synagogen, en hechten eraan op het marktplein eerbiedig begroet te worden en door de mensen rabbi genoemd te worden.
Jullie moeten je niet rabbi laten noemen, want jullie hebben maar één meester, en jullie zijn elkaars broeders en zusters. En noem niemand op aarde vader, want jullie hebben maar één vader, de Vader in de hemel. Laat je ook geen leraar noemen, want jullie hebben maar één leraar, de messias. De belangrijkste onder jullie zal jullie dienaar zijn.
Wie zichzelf verhoogt zal worden vernederd, en wie zichzelf vernedert zal worden verhoogd.’
Van Woord naar leven
Al zijn je zonden rood als scharlaken, ze worden wit als sneeuw, al zijn ze rood als purper, ze worden wit als wol.
Jesaja 1,18
Beste mensen,
vandaag zijn het pittige teksten, zowel in de lezing van Jesaja, als in de psalm, en ook in de evangelietekst.
We leven nu in de veertigdagentijd, waarin we ons openstellen om inzicht te krijgen in wie we zelf zijn ten opzichte van de Eeuwige. Een tijd van inkeer, en ommekeer. Inkeer: we kijken naar onze binnenkant. Ommekeer: na een nieuw inzicht in onze levenspraktijk mogen we proberen ons gedrag bij te stellen of om te keren. Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Of het nu over kleine dingen gaat, of grote, het blijft moeilijk om je gewoontes te veranderen. Het belangrijkste is onze bereidheid om de goede richting te kiezen. Het uitvoeren ervan kost ons energie en vooral geduld met onszelf. Het lukt ons niet meteen, we kunnen af en toe de neiging krijgen om die poging tot verandering op te geven. Misschien gaat er dan wel een belletje rinkelen dat ons waarschuwt om alert te blijven. We willen immers trouw zijn aan onze voornemens!
Wat ons dan kan helpen is juist op dat moment van zwakte in alle eenvoud onze realiteit in ons gebed neer te leggen. Het is immers niet gek dat we onze gewoontes niet meteen los kunnen laten. We kunnen het gewoon niet uit onszelf, maar er is er Een die ons graag wil helpen.
De zin die we als rode draad in onszelf mee willen nemen in deze veertigdagentijd, zouden we kunnen herhalen, of bijvoorbeeld de woorden overschrijven en ergens neerleggen op een in het oog vallende plek: Je hebt genoeg aan mijn genade, want kracht openbaart zich juist ten volle wanneer iemand zwak is. (2 Kor 12,9) Misschien dringt de zin niet meteen echt tot ons door. We zouden ons nu af kunnen afvragen hoe dit kan, maar als we de tekst regelmatig herhalen verandert er, stukje bij beetje, iets in ons. Op een bepaald moment gaan we ervaren dat het echt waar is. Dat is een grote stap vooruit, zelfs als het daarna toch weer een keer, of meerdere keren, misgaat. We blijven zwakke mensen. Zwakheid erkennen, kan echt tot kracht worden!
Even terug naar de zin van Jesaja. Al zijn je zonden rood als scharlaken, ze worden wit als sneeuw… Wat een grandioos perspectief!
Heb je wel weleens lelijke rode vlekken gemaakt op je beste tafellaken: wijnvlekken, vlekken van bessensap of van knalrode bieten? Nooit zul je aan scharlakenrood hebben gedacht. Je denkt alleen maar: Hoe krijg ik die vlekken er ooit uit? Misschien is er een advies op internet… of weet de buurvrouw het? Tips te over, maar je zucht bij voorbaat al ‘zonde, ik heb het kleed nog van mijn moeder geërfd.’
Zonde zei je, wat is zonde? Zeker is het jammer van dat mooie tafelkleed maar Jesaja heeft het niet over je tafelkleed maar over je binnenste. Hij garandeert, geïnspireerd door de Geest, dat welke zonde we ook ooit hebben gedaan, deze er uitgewassen kan worden. We mogen keer op keer opnieuw beginnen.
Lieve God, en Vader,
dank U voor de woorden uit de Schrift.
Ze komen soms zo zwaar over,
maar ook zijn ze soms zo troostend
zoals die zin over onze zonden en tekortkomingen.
Ons binnenste zal witter dan sneeuw worden
en witter dan schapenwol,
zelfs het indringende scharlakenrood van onze fouten
zal in het licht van uw Aanschijn geheel verdwijnen
als we onze levenspraktijk voor God deemoedig erkennen.
Dank U wel dat U in Uw barmhartigheid ons
elke keer opnieuw vergeeft
en de relatie met U hersteld wordt.
Dank voor de kracht en de genade die U ons geeft
om met vertrouwen verder te gaan.
Daar blijven we U om vragen,
door Jezus, Uw Zoon, en onze Broeder.
Met nieuwe moed gaan we weer verder op onze wegen, met Gods naam op onze lippen. Dat wensen we ieder van jullie toe.
Ricky Rieter
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn ontleend aan het week- en zondagmissaal, door de benedictijnen van de Sint-Andriesabdij en de norbertijnen van de abdijen Averbode, Postel en Tongerlo, o.l.v. Jos Van Der Veken, uitgegeven bij Brepols-Licap, © Brepols 2007.
Perpetua & Felicitas († begin 3e eeuw)
Sint-Felicitas en Sint-Perpetua waren twee jonge vrouwen die begin derde eeuw in Noord-Afrika de marteldood stierven. Het verhaal van hun laatste levensdagen zou door Perpetua zelf zijn opgetekend. Haar relaas werd verwerkt in een van de meest indrukwekkende martelaarsakten van de oudheid.
Edict van Septimus Severus
De adellijke dame Perpetua en haar slavin Felicitas leefden in de stad Thuburbo minus, vlakbij Carthago (in het huidige Tunesië). In de eerste jaren van de derde eeuw maakte de nog jonge kerk van de Romeinse provincie Africa een moeilijke tijd door. In 202 had keizer Septimus Severus een edict uitgevaardigd, waardoor de doodstraf kwam te staan op bekering tot het christendom.
Veroordeeld
Perpetua en de slaven Felicitas, Revocatus, Saturninus en Secundulus werden op last van de keizer gevangen genomen omdat zij bekendstonden als catechumenen, officiële kandidaten voor de christelijke doop. De keizerlijke procurator Hilarianus veroordeelde hen in Carthago tot de doodstraf omdat zij weigerden aan de staatsgoden te offeren en hun christelijk geloof af te zweren. Zij werden in het Carthaagse amfitheater voor de wilde dieren geworpen en stierven er op 7 maart 203.
Passio
De gehuwde dame Vibia Perpetua was 22 jaar toen zij samen met haar baby en haar broer werd gearresteerd. Haar ervaringen zou zij hebben opgetekend. Later werd dit geschrift geredigeerd, becommentarieerd en aangevuld, wat resulteerde in de Passio SS. Perpetuae et Felicitatis. Dit werk, dat lange tijd aan Tertullianus werd toegeschreven, behoort tot de meest vrome getuigenissen uit de Afrikaans-christelijke oudheid. Opvallend is de verheerlijking van het martelaarschap en de doodsverachting bij de martelaren.
Glorie van martelaarschap
Perpetua schrijft dat haar heidense vader, ziek van verdriet om haar arrestatie, verwoede pogingen deed om haar ertoe te bewegen het geloof in Christus af te zweren. Zij zegt dat zijn verdriet haar pijn deed, vooral omdat hij zich niet kon voorstellen dat de marteldood haar tot de hemelse glorie zou brengen.
In kerker bevallen
Perpetua heeft het ook over haar slavin Felicitas, die acht maanden zwanger was. Felicitas vreesde dat haar executie zou worden uitgesteld, omdat de wet niet toestond dat zwangere vrouwen ter dood werden gebracht. Biddend tot God, beviel zij echter van een dochter, en kon zij wettelijk tijdens de spelen ter ere van de keizer voor de wilde dieren worden geworpen.
Wilde dieren
In de Passio wordt uitvoerig beschreven hoe gruwelijk de martelaren aan hun einde kwamen. Saturninus en Revocatus werden door een luipaard aangevallen, maar stierven uiteindelijk doordat een beer hen verscheurde. Saturus werd overgeleverd aan een everzwijn, maar overleefde dit. Hij sneuvelde ten langen leste toen een luipaard hem doodbeet.
Dolle koe
Perpetua en Felicitas werden naakt de arena ingestuurd, waar zij met een dolle koe zouden worden geconfronteerd. Het publiek huiverde bij de aanblik van de naaktheid van de tengere Perpetua en haar pas bevallen slavin. Daarom werd besloten de martelaressen van een ruim zittend kleed te voorzien. Nadat de koe Felicitas tegen de grond had gesmakt, werd ze door Perpetua overeind getrokken. Zij gaven elkaar de vredeskus en begaven zich vrijwillig naar de plek waar ze met een zwaard zouden worden doodgestoken.
Zelf gewild
Van Perpetua wordt gezegd dat zij de hand van de gladiator zelf op haar keel richtte. De auteur van de Passio zegt daarover: ‘Fortasse tanta femina aliter non potuisset occidi, quae ab inmundo spiritu timebatur, nisi ipsa voluisset.’ (“Wellicht kon zo’n vrouw, gevreesd door de onreine geest, niet anders gedood worden, tenzij zij het zelf wilde.”)
Gedachtenis op 7 maart
Reeds in de vierde eeuw werd het feest van Perpetua en Felicitas op 7 maart, de sterfdag van beide heiligen, ook buiten Carthago gevierd. Samen met de martelaressen Agatha, Lucia, Agnes, Cecilia en Anastasia worden ze genoemd in de Romeinse Canon, het oudste en eerste eucharistische gebed van de Romeinse Ritus.
Bron: KRO-NCRV
Van Woord naar leven
Al zijn je zonden rood als scharlaken, ze worden wit als sneeuw, al zijn ze rood als purper, ze worden wit als wol.
Jesaja 1,18
Beste mensen,
vandaag zijn het pittige teksten, zowel in de lezing van Jesaja, als in de psalm, en ook in de evangelietekst.
We leven nu in de veertigdagentijd, waarin we ons openstellen om inzicht te krijgen in wie we zelf zijn ten opzichte van de Eeuwige. Een tijd van inkeer, en ommekeer. Inkeer: we kijken naar onze binnenkant. Ommekeer: na een nieuw inzicht in onze levenspraktijk mogen we proberen ons gedrag bij te stellen of om te keren. Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Of het nu over kleine dingen gaat, of grote, het blijft moeilijk om je gewoontes te veranderen. Het belangrijkste is onze bereidheid om de goede richting te kiezen. Het uitvoeren ervan kost ons energie en vooral geduld met onszelf. Het lukt ons niet meteen, we kunnen af en toe de neiging krijgen om die poging tot verandering op te geven. Misschien gaat er dan wel een belletje rinkelen dat ons waarschuwt om alert te blijven. We willen immers trouw zijn aan onze voornemens!
Wat ons dan kan helpen is juist op dat moment van zwakte in alle eenvoud onze realiteit in ons gebed neer te leggen. Het is immers niet gek dat we onze gewoontes niet meteen los kunnen laten. We kunnen het gewoon niet uit onszelf, maar er is er Een die ons graag wil helpen.
De zin die we als rode draad in onszelf mee willen nemen in deze veertigdagentijd, zouden we kunnen herhalen, of bijvoorbeeld de woorden overschrijven en ergens neerleggen op een in het oog vallende plek: Je hebt genoeg aan mijn genade, want kracht openbaart zich juist ten volle wanneer iemand zwak is. (2 Kor 12,9) Misschien dringt de zin niet meteen echt tot ons door. We zouden ons nu af kunnen afvragen hoe dit kan, maar als we de tekst regelmatig herhalen verandert er, stukje bij beetje, iets in ons. Op een bepaald moment gaan we ervaren dat het echt waar is. Dat is een grote stap vooruit, zelfs als het daarna toch weer een keer, of meerdere keren, misgaat. We blijven zwakke mensen. Zwakheid erkennen, kan echt tot kracht worden!
Even terug naar de zin van Jesaja. Al zijn je zonden rood als scharlaken, ze worden wit als sneeuw… Wat een grandioos perspectief!
Heb je wel weleens lelijke rode vlekken gemaakt op je beste tafellaken: wijnvlekken, vlekken van bessensap of van knalrode bieten? Nooit zul je aan scharlakenrood hebben gedacht. Je denkt alleen maar: Hoe krijg ik die vlekken er ooit uit? Misschien is er een advies op internet… of weet de buurvrouw het? Tips te over, maar je zucht bij voorbaat al ‘zonde, ik heb het kleed nog van mijn moeder geërfd.’
Zonde zei je, wat is zonde? Zeker is het jammer van dat mooie tafelkleed maar Jesaja heeft het niet over je tafelkleed maar over je binnenste. Hij garandeert, geïnspireerd door de Geest, dat welke zonde we ook ooit hebben gedaan, deze er uitgewassen kan worden. We mogen keer op keer opnieuw beginnen.
Lieve God, en Vader,
dank U voor de woorden uit de Schrift.
Ze komen soms zo zwaar over,
maar ook zijn ze soms zo troostend
zoals die zin over onze zonden en tekortkomingen.
Ons binnenste zal witter dan sneeuw worden
en witter dan schapenwol,
zelfs het indringende scharlakenrood van onze fouten
zal in het licht van uw Aanschijn geheel verdwijnen
als we onze levenspraktijk voor God deemoedig erkennen.
Dank U wel dat U in Uw barmhartigheid ons
elke keer opnieuw vergeeft
en de relatie met U hersteld wordt.
Dank voor de kracht en de genade die U ons geeft
om met vertrouwen verder te gaan.
Daar blijven we U om vragen,
door Jezus, Uw Zoon, en onze Broeder.
Met nieuwe moed gaan we weer verder op onze wegen, met Gods naam op onze lippen. Dat wensen we ieder van jullie toe.
Ricky Rieter
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.