donderdag in week 29 door het jaar (even jaren)
Uit de brief van Paulus aan de Efeziërs 3, 14-21
Paulus staat in bewondering voor al wat God in zijn wijsheid aan de mensen bewerkte. Hij wenst daarom maar één ding: blijf gegrondvest in de liefde. Alleen de Geest van Christus, die in ons woont, maakt ons hart zo ruim dat de afmetingen van de liefde groeien naar de maat van God.
Broeders en zusters,
ik buig mijn knieën voor de Vader, die de Vader is van elke gemeenschap in de hemelsferen en op aarde. Moge Hij vanuit zijn rijke luister uw innerlijke wezen kracht en sterkte schenken door zijn Geest, zodat door uw geloof Christus kan gaan wonen in uw hart, en u geworteld en gegrondvest blijft in de liefde. Dan zult u met alle heiligen de lengte en de breedte, de hoogte en de diepte kunnen begrijpen, ja de liefde van Christus kennen die alle kennis te boven gaat, opdat u zult volstromen met Gods volkomenheid.
Aan Hem die door de kracht die in ons werkt bij machte is oneindig veel meer te doen dan wij vragen of denken, aan Hem komt de eer toe, in de kerk en in Christus Jezus, tot in alle generaties, tot in alle eeuwigheid.
Amen.
Psalm 33, 1-2 + 4-5 + 11-12 + 18-19
Refr.: Huldig de Heer bij de klank van de lier.
Juich, rechtvaardigen, voor de Heer,
de oprechten moeten Hem loven.
Huldig de Heer bij de klank van de lier,
speel voor Hem op de tiensnarige harp.
Oprecht is het woord van de Heer,
alles wat Hij doet is betrouwbaar.
Hij heeft recht en gerechtigheid lief,
van de trouw van de Heer is de aarde vervuld.
Het plan van de Heer houdt eeuwig stand,
wat Hij beraamt, blijft van geslacht tot geslacht.
Gelukkig het volk dat de Heer als zijn God heeft,
de natie die Hij verkoos als de zijne.
Het oog van de Heer rust op wie Hem vrezen
en hopen op zijn trouw.
Hij zal hen redden in doodsgevaar,
bij hongersnood zal Hij hun leven sparen.
Uit het evangelie volgens Lucas 12, 49-53
Christus’ zending is zo veeleisend dat niet iedereen haar onverdeeld aanvaardt. Zelfs onder vrienden en verwanten kan ze zodoende verdeeldheid teweegbrengen. Voor Hem zelf bracht ze mee dat Hij als het ware erin gedompeld werd. Eenmaal door lijden en dood heen, doopt Hij ook de christenen op deze weg. Maar Hij verzekert hen zijn Geest.
Jezus sprak: ‘Ik ben gekomen om op aarde een vuur te ontsteken, en wat zou Ik graag willen dat het al brandde! Ik moet een doop ondergaan, en Ik word hevig gekweld zolang die niet volbracht is.
Denken jullie dat Ik gekomen ben om vrede te brengen op aarde? Geenszins, zeg Ik jullie, Ik kom verdeeldheid brengen. Vanaf heden zullen vijf in één huis verdeeld zijn: drie tegen twee en twee tegen drie. De vader zal tegenover zijn zoon staan en de zoon tegenover zijn vader, de moeder tegenover haar dochter en de dochter tegenover haar moeder, de schoonmoeder tegenover haar schoondochter en de schoondochter tegenover haar schoonmoeder.’
Van Woord naar leven
Vandaag een evangelie dat binnenkomt. ‘Vuur ben Ik komen brengen’, zegt Jezus. ‘Verdeeldheid, geen vrede’. Je zou bijna denken dat Jezus vergeten was wat de engelen zongen bij zijn geboorte. Of Jesaja die Hem aankondigde als de ‘vredevorst’. En wat met zijn eigen woorden die Hij sprak tot zij die Hij zond: ‘Als je ergens binnenkomt, laat dan je eerste woord vrede zijn’.
Het evangelie van vandaag is een tweesnijdend zwaard. Het zijn woorden als een vuur die werkelijk vonken slaan. Het zijn woorden die ons uitnodigen in onze spiegel te kijken. We moeten dit doen als kerkgemeenschap, maar ook ieder individueel.
Eigenlijk is dit evangelie een aanklacht op een christendom dat niets mag kosten, dat niet gestoord wil worden, dat leeft van een lieve schijnvrede. Het is een aanklacht op een christengemeenschap die zich verwijderd wil houden van de hete hangijzers in onze samenleving. Het is een aanklacht tegen een vergrijsd christendom dat geen boodschap meer heeft voor deze wereld.
De heilige Geest is met Pinksteren en de dagen daarna niet neergedaald over een groep mensen die massaal op de sofa lagen en daar bleven liggen. Nee, deze mensen kwamen begeesterd naar buiten, ramen en deuren open. En duizenden lieten zich dopen.
We kennen Jezus als iemand die een en al gerechtigheid was, en dat ook predikte. Hij was de laatste die anderen afschreef. Hij probeerde iedereen over de streep te krijgen. Maar Hij was er zich ook ten stelligste van bewust dat Hij het daarmee moest opnemen tegen donkere krachten die zijn boodschap liever niet hoorden, omdat het een boodschap was die sneed in hun leven.
We mogen ons best eens afvragen hoe het komt dat een miljard christenen blijkbaar niet in staat zijn deze wereld te veranderen in de wereld van God. Waar het gaat om de rechten van het ongeboren leven, om ontwapening en milieubescherming, om rechtvaardigheid voor de kleine man, daar zouden wij op de bres moeten staan en zouden wij de bakens moeten neerzetten voor een nieuwe tijd.
Als we zouden delen in het vuur van de eerste christenen, dan zouden we zeker de wereld kunnen verbazen dat het anders kan!
Laten we in onze spiegel kijken. In hoeverre gaan wij persoonlijk, als gezin, als gemeenschap, als parochie, als vereniging, kortom als kerk de weg van Christus, met alle consequenties dat die weg mogelijk meebrengt? Kiezen we ervoor om salonchristenen te zijn, of gaan we werkelijk zeggen en doen waar het over gaat? Ook al zijn er mensen die ons dat niet in dank zullen afnemen…
Ja hoor, altijd in liefde. Maar ook bereid zijnde, en ook dat is liefde, het kruis daarvoor op te nemen.
Kris (met veel dank aan Ambro Bakker aan wiens woorden ik me vandaag liet inspireren)
Reageren, je eigen woordje plaatsen, of uitwisselen over de overweging, kan via de blog Van Woord naar leven.
Laten wij bidden
Heer,
wie kiest voor U, maakt het zichzelf niet gemakkelijk. U navolgen gaat immers dikwijls regelrecht in tegen vele gangbare praktijken. Omhels ons dan met uw kruisgenade, help ons trouw te zijn, en leer ons lief te hebben in uw barmhartigheid.
In uw naam. Amen.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn ontleend aan het week- en zondagmissaal, door de benedictijnen van de Sint-Andriesabdij en de norbertijnen van de abdijen Averbode, Postel en Tongerlo, o.l.v. Jos Van Der Veken, uitgegeven bij Brepols-Licap, © Brepols 2007.
Paus Johannes Paulus II († 2005)
Paus Johannes Paulus II werd in 1920 geboren als Karol Józef Wojtyla in Wadowice, nabij Krakau, in het zuiden van Polen. Hij was de tweede zoon van Karol Wojtyla (1879-1941) en Emilia Kaczorowska (1884-1929). Zijn vader was in 1920 officier van de administratie van het Poolse leger. Zijn moeder kwam oorspronkelijk uit Litouwen. Zijn enige broer Edmund was veertien jaar ouder en werd later arts. Vader, moeder en de twee zonen stonden bekend als een vroom katholiek gezin. Toen Karol bijna negen jaar oud was, overleed zijn moeder op vijfenveertigjarige leeftijd in het kraambed. Het kindje, een meisje, bleek doodgeboren. In 1932 overleed zijn enige broer aan de gevolgen van besmetting van roodvonk door een patiënt. Karol zat toen inmiddels een jaar op het jongensgymnasium in Krakau. Hij zou er bekend worden als een uitstekende leerling. Zijn rapporten vermeldden voor alle vakken, behalve natuur- en scheikunde, ‘zeer goed’. Zijn voorkeur ging vooral uit naar letterkunde en toneel, een uitlaatklep voor zijn creativiteit. Ook bleek dat hij een sportliefhebber was: voetbal, zwemmen en skiën hadden zijn voorkeur.
Middelbare school en studie
Na zijn middelbare schooltijd ging Wojtyla in 1938 Poolse taal- en letterkunde studeren aan de universiteit van Krakau. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog (1939) sloten de Duitse bezettingsautoriteiten de universiteit. De jonge Wojtyla ging nu werken in een steengroeve en een chemische fabriek om zo aan transport naar Duitsland te voorkomen. Ondanks dit zware werk zag hij toch nog kans om zijn hartstocht voor toneel uit te leven in een gezelschap van studenten. Hij raakte verbonden met het Rapsodie Theater, dat in het geheim vaderlandslievende stukken opvoerde. Vele jaren later zou hij een gedicht publiceren dat als titel ‘De steengroeve’ mee kreeg.
Het overlijden van zijn vader in 1941 greep hem hevig aan. Het heeft mogelijk een rol gespeeld om in het daaropvolgende jaar gehoor te geven aan zijn priesterroeping. Hij ging lessen volgen aan het seminarie, dat – om een Duits verbod te omzeilen – inmiddels ondergronds was gegaan. Samen met andere seminaristen werd hij in het laatste oorlogsjaar door de aartsbisschop in de gelegenheid gesteld in diens paleis onder te duiken om aan arrestatie door de Duitsers te ontkomen.
Na de oorlog zette hij zijn studie aan het grootseminarie in Krakau voort, tegelijkertijd studeerde hij theologie aan de universiteit. Op 1 november 1946 werd hij tot priester gewijd. Al spoedig maakte hij zijn eerste reis naar Rome; het was de eerste keer dat hij in het buitenland kwam. Tussen 1946 en 1948 studeerde hij er aan de universiteit van de paters dominicanen. In 1948 behaalde hij er zijn doctoraat in de theologie met het proefschrift ‘Het begrip geloof in de geschriften van St.-Johannes van het Kruis’. Het verblijf in Rome had hem naast studeren de kans geboden zijn horizon te verbreden. Hij leerde er Italiaans spreken en ook zijn kennis van Latijn werd aanzienlijk vergroot, hetgeen hem later goed van pas zou komen.
In Polen hadden inmiddels in de naoorlogse periode de communisten de macht gegrepen. Het stalinistische bewind probeerde de kerk in Polen met allerlei maatregelen onder de duim te houden en langzaam uit te schakelen. Zo werd de hoogste katholieke kerkleider in het land, kardinaal Wyszynski een tijd lang opgesloten in een klooster en een aantal priesters ter dood veroordeeld. Na de dood van Stalin (1953) en de regeringswisseling in 1956 werd de kerk door het regime iets meer bewegingsvrijheid toegestaan; er bleef wel sprake van een permanente gespannen verhouding. In die omstandigheden werd op 4 juli 1958 Karol Wojtyla door paus Pius XII tot hulpbisschop van Krakau benoemd; enkele maanden later werd hij al tot bisschop gewijd. In die hoedanigheid nam hij in de periode 1962-1965 deel aan het Tweede Vaticaans Concilie, dat door paus Johannes XXIII was bijeengeroepen. Daar vielen de pleidooien van de betrekkelijk jonge theoloog en bisschop voor een dialoog met niet-christenen. Hij heeft toen een belangrijke inbreng gehad in de totstandkoming van enkele sleuteldocumenten van het concilie.
Zijn kerkelijke carrière ontwikkelde zich heel snel: al op 13 januari 1964 werd hij aangesteld tot aartsbisschop van Krakau. Drie jaar later werd hij door paus Paulus VI tot kardinaal verheven.
In de jaren daarna maakte Wojtyla tal van reizen naar het buitenland, waardoor hij nog meer internationale contacten opdeed. Van belang was ook de reis, samen met kardinaal Wyszynski, naar West-Duitsland in 1978: het was heel duidelijk het werk van Wojtyla om een dergelijke ontmoeting sterk in het teken van verzoening tussen het Duitse en het Poolse volk te stellen. Ondanks zijn inspannende arbeid in de zielzorg vond hij in die jaren toch nog tijd een belangrijk filosofisch werk met als titel ’De handelende persoon’ te voltooien en te publiceren. In dezelfde tijd raakte Wojtyla actief betrokken bij het bestuur van de kerk. Hij nam deel aan diverse synoden van bisschoppen uit verschillende landen in Rome. Hij ontpopte er zich spoedig als een van de leidende figuren. Zijn scherpe analyses van sommige vraagstukken maakten indruk op zijn collega-bisschoppen en drongen ook door tot paus Paulus VI. Onbekend voor het grote publiek was hij al voor zijn pausschap bekend in Vaticaanse kringen.
Pausverkiezing
Op 16 oktober 1978 aanvaardde de – voor velen onbekende – kardinaal Wojtyla zijn verkiezing tot paus. Onder de naam Johannes Paulus II werd hij de 264e opvolger van Petrus. Hij nam deze naam aan als eerbetoon aan zijn voorganger Johannes Paulus I, die slechts drieëndertig dagen na zijn benoeming plotseling overleed. De namen Johannes en Paulus verwezen naar de onmiddellijke voorgangers Johannes XXIII en Paulus VI. Wojtyla was de eerste niet-Italiaanse paus in ruim 450 jaar, en tevens de eerste uit Polen afkomstige paus. De plechtige inauguratie van Johannes Paulus II vond plaats op 22 oktober op het Sint-Pietersplein. Gezien zijn leeftijd op dat moment (58 jaar) was het de verwachting dat zijn pontificaat ( regeerperiode van een paus) van lange duur zou zijn. Het zou uiteindelijk ruim 26 jaar duren; in de geschiedenis zijn er slechts twee pausen geweest die een langer pontificaat hebben gehad.
De paus op reis
Paus Johannes Paulus II maakte vanaf het begin duidelijk dat de stijl van zijn pausschap anders zou zijn. Het werd al snel duidelijk dat dit het stempel van zijn sterke persoonlijkheid zou gaan dragen. Al na vier maanden ondernam hij zijn eerste buitenlandse pastorale reis naar Mexico. Tot verbazing van iedereen kuste hij onmiddellijk na aankomst de grond, een gewoonte die hij bij alle volgende reizen zou handhaven. Officieel ging hij als Mariavereerder op weg naar de bedevaartplaats Guadeloupe. In werkelijkheid werd het een bezoek waarin hij door de bevolking met open armen werd ontvangen. Duizenden en duizenden mensen stonden klaar om hem te ontvangen en ook massa’s mensen wilden een glimp van de paus opvangen tijdens massale openluchtvieringen. In hetzelfde jaar (1979) maakte hij ook een reis naar zijn geboorteland, Polen. Er zouden tijdens zijn pontificaat nog tal van pastorale reizen volgen. In de beeldvorming werd door de enorme aandacht van de media voor de persoon van de paus zijn charisma alleen maar versterkt. Er was één land waar de paus niet bepaald hartelijk werd ontvangen: Nederland (1985).
Aanslag op de paus
Johannes Paulus II was zijn pausschap in 1978 begonnen met een mis op het Sint-Pietersplein waar duizenden mensen op af kwamen. De wekelijkse audiënties werden eveneens daarheen verplaatst; dat moest wel, want het aantal mensen dat hier op af kwam, werd alsmaar groter. Tot schrik van zijn beveiligers maakte de paus er bovendien een gewoonte van om zich zegenend en handenschuddend in de menigte te begeven. Dat dit niet zonder gevaar was, bleek op 13 mei 1981. De paus werd toen op het Sint-Pietersplein neergeschoten door de 23-jarige Turk Mehmet Ali Agca. Johannes Paulus II raakte ernstig gewond aan de buikwand, waarbij ook zijn arm en hand werden geraakt, maar hij overleefde de aanslag. Hij schonk de dader, die tot levenslang veroordeeld werd, later vergiffenis en bezocht hem zelfs in de gevangenis. Deze aanslag vormde de directe aanleiding tot de aanschaf van de zogenaamde pausmobiel, een auto waarin de paus beschermd wordt door kogelwerend glas, maar voor het publiek toch goed te zien is. Ondanks tal van speculaties is het tot op heden onduidelijk wie de opdrachtgever van de aanslag is geweest. Later kreeg Johannes Paulus opnieuw te maken met een aanslag. Tijdens een bezoek in 1983 aan Fatima, een Mariabedevaartplaats in Portugal, werd hij bijna neergestoken door een verwarde Spaanse priester.
Laatste levensjaren, overlijden, zalig- en heiligverklaring
Johannes Paulus II heeft een hoge leeftijd bereikt, waarbij zijn gezondheidstoestand in zijn laatste levensjaren steeds verder verslechterde. Geregeld werd er dan ook over gespeculeerd of hij vrijwillig zijn ambt zou neerleggen. Waarschijnlijker is het echter dat Johannes Paulus II is aangebleven omdat hij zich persoonlijk geroepen voelde om God, de Heilige Maagd Maria en de gelovigen tot aan zijn stervensuur te dienen, geheel overeenkomstig zijn lijfspreuk: ‘Totus Tuus’ (‘Geheel de Uwe’).
Johannes Paulus II overleed in de avond van 2 april 2005. In de dagen na zijn dood verzamelden zich in Rome miljoenen pelgrims, die de laatste eer wilden betonen aan hun geliefde paus. Op 8 april 2005 vond op het Sint-Pietersplein de uitvaart plaats in aanwezigheid van een groot aantal staatshoofden en andere regeringsvertegenwoordigers uit de hele wereld. Toen zijn kist de basiliek in werd gedragen, kwamen er stemmen uit de menigte die opriepen tot een spoedige zaligverklaring. Johannes Paulus II werd begraven in de crypte van de Sint-Pieter, onder de plek waar voorheen de tombe van Johannes XXIII stond. Op 1 mei 2011 is Johannes Paulus II door zijn opvolger Benedictus XVI onder grote publieke belangstelling na een versnelde procedure zalig verklaard. Een van de vereisten van een zaligverklaring is het toeschrijven van een wonder aan de desbetreffende persoon. In dit geval was het een Franse non, die in een nacht in mei 2005 na een gebed voor de gestorven Johannes Paulus plotseling van de ziekte van Parkinson was genezen. De verwachting was dat de zaligverklaring een opstap naar een toekomstige heiligverklaring zou zijn. Dat bleek op 27 april 2014: tegelijk met een van zijn voorgangers, Johannes XXIII, werd Johannes Paulus II door paus Franciscus tijdens een plechtigheid op het Sint-Pietersplein heilig verklaard.
Twee jaar na de aanslag op zijn leven bezoekt Johannes Paulus II de dader Mehmet Ali Agca in de gevangenis als teken van vergeving.
Bron: Beeldfiguren van het christendom
Laten wij bidden
Heer,
wie kiest voor U, maakt het zichzelf niet gemakkelijk. U navolgen gaat immers dikwijls regelrecht in tegen vele gangbare praktijken. Omhels ons dan met uw kruisgenade, help ons trouw te zijn, en leer ons lief te hebben in uw barmhartigheid.
In uw naam. Amen.