‘Ik pleit voor meer diversiteit in de Kerk, van basis tot top’

Zuster Nathalie Becquart, ondersecretaris van de bisschoppensynode, vertelt in Kerk & Leven waarom vrouwen een volwaardige plek in de Kerk verdienen

Of ze het beu is aangesproken te worden op haar benoeming als ondersecretaris van de bisschoppensynode en dus als eerste vrouw met stemrecht in het Vaticaan? „Het issue is niet zozeer de vrouw in de Kerk, wel de relaties tussen man en vrouw, in Kerk zowel als samenleving”, meent de Franse zuster Nathalie Becquart. Becquart (52) reed al een indrukwekkend parcours: eerste vrouwelijke directeur van de dienst voor jongerenevangelisatie en voor roepingen van de Franse bisschoppen, vicevoorzitter van de Europese dienst voor roepingen, consultor bij het algemeen secretariaat van de bisschoppensynode. En nu ondersecretaris. Het vuur in haar ogen verraadt haar gedrevenheid. Toch blijft ze bescheiden: „Ik ben een kleine schakel in een grote ketting.”

– Hoewel u belang hecht aan de aanwezigheid van vrouwen in verantwoordelijke functies, ziet u uw benoeming breder. Hoezo?
Natuurlijk ben ik een vrouw en werd ik benoemd als vrouw, maar evenzeer als religieuze (zuster Becquaert behoort tot de congregatie La Xavière, n.v.d.r.). Bovendien ben ik een leek, geen geestelijke. Ook leken mogen zich betrokken en verantwoordelijk voelen. En ik mag toch hopen dat mijn ervaring en expertise de doorslag gaven. Tegelijk ben ik een product van mijn tijd. Velen voor me deden deuren opengaan of braken ze open. Mijn benoeming maakt een streven en een evolutie zichtbaar die al langer leven op het terrein. Het is de verdienste van paus Franciscus dat hij niet doof is voor wie roept om vrouwen meer verantwoordelijkheid te geven in de Kerk.

– Een mentaliteitswijziging is mooi, maar is ze realistisch?
We erven een patriarchale mentaliteit, met een vanzelfsprekende dominantie van de man over de vrouw. Hoewel het niet eenvoudig is, komt het erop aan los te geraken uit die mannelijk hiërarchische structuur en de weg te vinden naar een collegiale samenwerking in wederzijds respect, naar een heus partnerschap. Het is zoeken naar een nieuwe vorm van leiderschap, dat niet langer vertrekt van een verticale, arbitraire en autoritaire benadering, maar een horizontale en collegiale. In afwachting kunnen we al symbolische stappen doen.
Enige tijd geleden startte de paus de reflectie over het diaconaat voor vrouwen op. De denkpiste om verantwoordelijkheid en wijding in de Kerk los te koppelen, vind ik boeiend. Kijk naar mijn benoeming. Of naar de recent ingestelde ambten van lector en catechist, die geen sacramentele wijding inhouden.

Ik ben het eens met onze paus dat je de Kerk moet ‘deklericaliseren’, wil ze toekomst hebben.

– U bent al jaren actief in de Kerk, als vrouw tussen hoofdzakelijk mannen. Heeft u het gevoel echt beluisterd te worden?
Toch wel. Al was ik bij vorige synodes – net als andere vrouwen en samen goed voor ‘slechts’ tien procent van de deelnemers – enkel maar waarnemer, onze tussenkomsten vielen niet in dovemansoren. Stemrecht is symbolisch belangrijk, maar het stemmen op zich niet, want het is slechts een finale formaliteit. Een synodaal proces tracht immers consensus en communio te bereiken. Het komt erop aan onderweg beluisterd te worden en op dat vlak heb ik een goed gevoel.

– Verdiept u zich daarom in de studie van synodaliteit, het samen op weg gaan en het gezamenlijk onderscheiden?
Synodaliteit is de toekomst van onze Kerk. Het houdt in dat rekening wordt gehouden met de rijke diversiteit van het volk Gods. We zijn allen geroepen als gedoopten, zoals het Tweede Vaticaans Concilie benadrukte. Allen zijn we leerling zowel als protagonist. Dat is dus niet een Kerk waarin bisschoppen en priesters beslissen en het volk Gods passief afwacht. Elk lid van dat volk moet zijn verantwoordelijkheid kunnen en mogen opnemen en beluisterd worden. Ook vrouwen. En jongeren. En mensen in armoede.

De inzet is een inclusieve Kerk, samen op weg, die iedereen beluistert, ook wie geen stem heeft.

– Voegt de vrouwelijke blik een ander perspectief toe aan een debat?
Voor mij maakt de kruisbestuiving tussen diverse blikken, tussen man en vrouw, oud en jong, priester en leek, religieus en niet-religieus de rijkdom uit van de analyse van een situatie of een beslissing. Zet je enkel mensen van eenzelfde strekking bij elkaar, dan zul je nooit ver springen. We hebben nood aan verscheidene benaderingen. Daarbij leg ik de klemtoon op het werken als team. Hoe meer diversiteit in je team, hoe meer het proces van de reflectie wordt gevoed en hoe rijker en breder gedragen het besluit is. Daarom pleit ik voor diversiteit in de hele Kerk, van de basis tot de top. Ik ben echter hoopvol. Twintig jaar geleden was het thema van de vrouw in de Kerk enkel een vraag van vrouwen, nu is het een topic die vrouwen en mannen, priesters en bisschoppen, zelfs de paus aansnijden. Laten we ons niet vergissen, voor onze jongeren, meisjes zowel als jongens, die opgroeien in een gemengde wereld is de kwestie van de plaats van de vrouw in de Kerk een breekpunt.

Merken ze dat jonge vrouwen geen plek krijgen in de Kerk, zullen ze haar de rug toekeren.

Niet enkel de meisjes, maar een hele generatie. Het is, om onze paus te citeren, een teken van de tijd.

Bron: Kerk & Leven