Kardinalen stemmen, de schoorsteen zal spreken
Op 7 mei start het conclaaf. Wat staat er op het menu?
Na het afscheid van paus Franciscus, die nu bij de Vader is, maakt Rome zich op voor een van de meest indrukwekkende tradities van de Kerk: het conclaaf. Op 7 mei 2025 trekken de kardinalen zich terug in de beroemde, maar dan hermetisch afgesloten, Sixtijnse Kapel. Ongeveer 180 kardinalen zijn erbij, van wie een honderdtal mogen stemmen. De toeristen zullen dus even elders hun selfies moeten nemen: de kapel is alleen nog toegankelijk voor hen die straks de nieuwe paus kiezen.
Zoals de traditie het wil, start alles met een plechtige eucharistieviering: de mis Pro Eligendo Papa – een titel die in zichzelf al verraadt waar het om gaat. Daarna stappen de kardinaal-electoren, in een langzame en indrukwekkende processie, naar de kapel, waar de echte ernst begint.
Aangekomen binnen die adembenemende muren van Michelangelo’s fresco’s leggen ze een eed af. Niet zomaar een ‘ik beloof het’-moment, maar een serieuze verklaring waarin ze zich verplichten tot trouw, geheimhouding en onafhankelijkheid. Geen appjes, geen geheime rooksignalen, geen luchtpostduiven: absolute stilte naar buiten toe.
Dan klinkt de beroemde oproep “extra omnes!” – iedereen die niet hoort bij het conclaaf, moet het veld verlaten. Alleen de kardinalen, de ceremoniemeester en een predikant blijven nog even. Die laatste houdt een korte toespraak die de heren kardinalen eraan herinnert dat ze niet op zoek zijn naar een goede CEO, maar naar de opvolger van Petrus. Zodra deze vermaning tot bezinning voorbij is, vertrekken ook zij, en begint het stemproces écht.
Vanaf dat moment is het een kwestie van stemmen, tellen, bidden en… rook in de gaten houden. Zwarte rook? Nog even geduld. Witte rook? Dan is het zover! De kardinalen stemmen één keer op de eerste dag, en daarna twee keer in de ochtend en twee keer in de namiddag. Mocht het na drie dagen nog niet gelukt zijn om tot overeenstemming te komen, dan mogen ze een dag pauzeren voor extra gebed en overleg. Met hopelijk meer inspiratie dan koffie.
Wanneer uiteindelijk één kardinaal met tweederdemeerderheid wordt gekozen – altijd spannend, want soms kan het echt op één stem aankomen – vraagt de Deken van het College hem vriendelijk doch dringend of hij zijn verkiezing aanvaardt. Mocht de gekozen kardinaal een lichte paniek over zijn gezicht voelen trekken, dan is dat begrijpelijk, maar nee zeggen is zeldzaam.
Als hij “ja” zegt, wordt de volgende vraag gesteld: “Welke naam kies je?” En vanaf dat moment is hij de paus. De rest van de wereld weet het nog niet, maar boven op de kapel ziet men intussen witte rook krullen. Binnen enkele ogenblikken stapt de kardinaal-protodiaken naar buiten op het balkon en roept de historische woorden: “Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus Papam!”
En daar verschijnt hij dan: de nieuwe paus, zichtbaar onder de immense spanning van dat eerste publieke moment, om zijn eerste apostolische zegen Urbi et Orbi te geven. Binnen een gepaste termijn volgt nog de officiële inbezitneming van de Sint-Jan van Lateranen, zijn kathedraal als bisschop van Rome.
En zo is het grote ritueel compleet.
We kunnen alleen maar hopen dat, te midden van alle mensenlogica, gesprekken en strategische inschattingen, het gebed de ruimte krijgt die het verdient, en dat de Heilige Geest zijn zachte maar beslissende bries laat waaien in de Sixtijnse Kapel. Want uiteindelijk gaat het er niet om dat er alleen een verstandige keuze wordt gemaakt, maar dat de kardinalen degene aanwijzen wiens hart het dichtst klopt bij wat God zelf voor zijn Kerk verlangt.
Laten we bidden dat de Heilige Geest stevig zal blazen, want een opvolger vinden die de nederigheid, de vrijmoedigheid en de tedere wijsheid van paus Franciscus benadert, zal meer vragen dan een zacht briesje.
kris
