“Kom, volg Mij, Ik zal jullie vissers van mensen maken”
Bisschop Lode ging gisteren voor in een viering aan de grot in Lourdes voor de diocesane bedevaarten van Gent, Brugge en Antwerpen. Lees hieronder de homilie die hij bracht tijdens de viering.
Zusters en broeders, beste vrienden,
In het evangelieverhaal dat we net hoorden, lijkt Jezus wel heel onvoorzichtig te werk te gaan, althans als we redeneren vanuit het gezond verstand en de zin voor efficiëntie die wij als moderne, westerse mensen, hebben. Bij het rekruteren van leerlingen neemt Hij naar onze menselijke maatstaven wel heel snelle beslissingen. Jezus is geen politicus die stilaan een partij rond zich verzamelt. Hij is ook geen ideoloog, filosoof of theoloog die mensen voor zijn ideeën wint en er dan, na een lange tijd van vorming, enkelen uitkiest om zijn leer te verspreiden. Nee, Jezus staat bij het Meer van Galilea, ziet daar twee vissers – ze behoren tot dezelfde familie, het zijn zelfs broers – en Hij zegt: “Kom, volg Mij, Ik zal jullie vissers van mensen maken”. En een beetje verder doet Jezus hetzelfde met twee andere vissers, ook twee broers, namelijk Jakobus en Johannes. Hij onderzoekt niet eerst of ze de nodige capaciteiten hebben. Nee, Hij roept hen, en hun vorming zal erin bestaan met Hem samen te leven. Jezus zoekt zijn eerste leerlingen niet in de elite van de maatschappij.
We zien hier hoe God tewerk gaat. Hij kiest soeverein wie Hij tot zijn dienst roept. En dat kan wonderlijke resultaten hebben. Hij roept vissers – eenvoudige mensen. Maar Hij zal ook Mattheus (Levi), de tollenaar, roepen. Die is veel minder eenvoudig en kan heel goed tellen. Hij is immers een fiscaal controleur of iets dergelijks. In ieder geval iemand met een heel andere achtergrond dan onze vier vissers. God roept. En Hij roept wie Hij wil.
Maar hoe verwonderd we ook kunnen zijn over de manier waarop God roept tot een nieuw en ander leven, toch is er steeds ergens een band met wie we nu zijn of geweest zijn. In het evangelie van vandaag richt Jezus zich tot vissers. Wel, ze zullen vissers blijven. MAAR andere vissers worden. Vissers van mensen. Er is dus in ons leven – in onze geschiedenis met God – altijd zowel continuïteit (als een rode draad die doorloopt) én radicale verandering. Wat is er gemeenschappelijk tussen vissers op zee en vissers van mensen? Dat ze beiden vissers zijn . Maar waar ligt het onderscheid? Dat dieren vissen en mensen vissen toch wel twee erg verschillende zaken zijn.
De belangrijkste woorden zijn echter de eerste van Jezus: “Kom en volg Mij”. Dat vraagt om een dubbele beslissing. “Kom”: dat vraagt een positief antwoord op wat God vraagt. Je zet dan de stap, of je zet hem niet. En “volg Mij”: het mag niet blijven bij één moment; het is een ‘op weg gaan met Jezus’. Een engagement.
Dit alles zien we perfect in het leven van Bernadette Soubirous. Zij behoort tot de klasse van de vissers in het evangelie. Ook zij is van eenvoudige afkomst. Haar ouders kennen zelfs perioden van grote armoede en haar familie wordt misprezen. En toch is zij uitverkoren om een stem te horen die haar roept. En zij gaat. En zij volgt ook. Het begin van een lang engagement: heel haar leven. Op uitnodiging van “de dame in het wit” gaat Bernadette op stap, zonder te weten wie het is en waar zij haar brengt. De dame is Maria en ze brengt Bernadette niet alleen tot de grot, maar tot het religieuze leven. Ook voor ons is Lourdes meer dan een grot. De grot brengt ons tot Maria. Maria brengt ons tot Jezus. En Jezus roept.
Zowel voor Bernardette als voor de apostelen is dit alles een avontuur van ‘vertrouwen schenken’. Zo is het ook voor ons. Ook tot ons zegt Jezus: “Het komt u niet toe dag en uur te kennen die de Vader in zijn macht heeft vastgesteld. Maar gij zult kracht ontvangen van de heilige Geest die over u komt …” Het is ons niet gegeven de vruchtbaarheid van ons werk te kennen en zelfs niet vooraf te weten wat God van ons verwacht. Maar, we krijgen de kracht van de Geest. Die is ons beloofd en Hij is ons gegeven. In het doopsel. In het vormsel. Telkens opnieuw in de eucharistie. Ook hier in Lourdes.
Net als bij de vissers van Galilea en bij Bernadette is het belangrijk dat wij onmiddellijk reageren. Tot tweemaal toe lezen we: “Terstond lieten ze hun netten in de steek…”. En “onmiddellijk lieten zij hun boot en hun vader achter…” Deden zij dat uit zichzelf? Zeker niet. Ze deden het in de kracht van de heilige Geest. Jezus’ woord is bezield door de Geest en heeft een krachtige uitwerking. Ook Bernadette herkent in de stem van Maria de stem van haar Zoon. Vandaar dat ze religieuze wordt. En zo kan het Evangelie ook tot ons klinken als een woord met een speciale kracht. Een woord dat ons opvordert, dat ons dingen doet doen waaraan we nooit zouden gedacht hebben. Als we open blijven staan voor Gods woord, dan zullen we op een dag woorden horen die ons leven richten. Woorden die ons innerlijk veranderen. Woorden die van ons leerlingen van Jezus maken.
Er is nog iets opvallends in de roepingsscène. Jezus’ oproep is heel kort. Hij geeft geen uitleg. Had hij dat wel gedaan, dan zouden die vissers waarschijnlijk nooit meegegaan zijn. Dit leert ons dat het vaak beter is niet alles vooraf te weten. Velen onder jullie zullen dat beamen. Ook wij zouden bedanken en zeggen: “Nee hoor, ik wil niet dit of dat nog moet meemaken”. Jezus laat zijn leerlingen niet in de kaarten kijken. Trouwens ook de mens Jezus kende de kaarten van zijn Vader niet. Maar Hij aanvaardt grootmoedig wat Hem gegeven wordt.
Jezus heeft een woord voor iedereen. We hebben niet allen een speciale roeping, maar wel een roeping. Jezus spreekt tenslotte tot iedereen. Als we maar luisteren. De radiozender ‘Radio 1’ weet niet hoe waar het is als ze voor het nieuws telkens herhalen: “Alles begint bij luisteren”. Paulus zegt het ook: het geloof begint met luisteren. En ook in het synodaal proces waar we het zoveel over hebben is de eerste stap: luisteren. Als we ons oefenen in het luisteren dan horen we misschien ooit Gods stem. Misschien in de kliniek of de ziekenkamer, misschien op ons werk of in onze kinderen. Gods woord weerklinkt op vele plaatsen. Laten we hier – bij de Grot en in Lourdes – proberen om met bijzondere aandacht te luisteren, en Jezus de kans geven om ons hart te raken.
