Lezingen van de dag – zondag 13 maart 2016
5e ZONDAG IN DE VASTENTIJD – C
Uit de profeet Jesaja 43, 16-21
Het verbannen volk zal een nieuwe uittocht kennen. In plaats van het dolen in de woestijn, biedt God goed gebaande wegen. In plaats van slangenbeten, biedt Hij de paradijselijke vrede. In plaats van gemor en ongeloof, komt lofzang en dank. God wil het verleden vergeten. Hij schept zonder ophouden nieuwe dingen. Hij opent voor ons horizonten vol hoop op een nog veel mooiere toekomst.
Dit zegt de Heer, die een weg baande door de zee en een pad door machtige wateren, die paarden en wagens liet uitrukken, een heel leger van geweldenaars – daar lagen ze, en ze stonden niet meer op, ze zijn vergaan, als een kwijnende vlam gedoofd.
Blijf niet staan bij wat eertijds is gebeurd, laat het verleden nu rusten. Zie, Ik ga iets nieuws verrichten, nu ontkiemt het – heb je het nog niet gemerkt?
Ik baan een weg door de woestijn, maak rivieren in de wildernis. De wilde dieren zullen Mij eer bewijzen, de jakhalzen en de struisvogels, omdat Ik water schep in de woestijn en rivieren in de wildernis; het volk dat Ik heb uitgekozen, laat Ik drinken. Dit is het volk dat Ik mij gevormd heb, het zal mijn lof verkondigen.
Psalm 126, 1-6
Refr.: De Heer heeft voor ons iets groots verricht.
Toen de Heer het lot van Sion keerde,
was het of wij droomden,
een lach vulde onze mond,
onze tong brak uit in gejuich.
Toen zeiden alle volken:
‘De Heer heeft voor hen iets groots verricht.’
Ja, de Heer had voor ons iets groots verricht,
we waren vol vreugde.
Keer ook nu ons lot, Heer,
zoals U water doet weerkeren in de woestijn.
Zij die in tranen zaaien,
zullen oogsten met gejuich.
Wie in tranen op weg gaat,
dragend de buidel met zaad,
zal thuiskomen met gejuich,
dragend de volle schoven.
Uit de brief van Paulus aan de Filippenzen 3, 8-14
Paulus draagt zijn deel lijden en vervolgingen. Hij kent de grenzen van zijn aanhankelijkheid aan het mysterie van Jezus. Maar Hij kent ook de beloning, die God voor hem heeft weggelegd: hij zal verrijzen uit de doden zoals zijn Meester.
Broeders en zusters,
alles beschouw ik als verlies. Het kennen van Christus Jezus, mijn Heer, overtreft immers alles. Omwille van Hem heb ik alles prijsgegeven; ik heb alles als afval weggegooid. Ik wilde Christus winnen en één met Hem zijn; niet door mijn eigen rechtvaardigheid omdat ik de wet naleef, maar door die van God, de rechtvaardigheid die er is door het geloof in Christus.
Ik wil Christus kennen en de kracht van zijn opstanding ervaren, ik wil delen in zijn lijden en aan Hem gelijk worden in zijn dood, in de hoop misschien ook zelf uit de dood op te staan. Niet dat ik al zover ben en mijn doel al heb bereikt. Maar ik houd vol in de hoop eens dat te kunnen grijpen waarvoor Christus Jezus mij gegrepen heeft.
Ik beeld me niet in dat ik het al heb bereikt, maar één ding is zeker: ik vergeet wat achter me ligt en richt mij op wat voor me ligt. Ik ga recht op mijn doel af: de hemelse prijs waartoe God mij door Christus Jezus roept.
Niet de dood van een zondaar wil Ik,
zegt de Heer,
maar zijn bekering en zijn leven.
Kyrie eleison.
Uit het evangelie volgens Johannes 8, 1-11
De schriftgeleerden en Farizeeën kenden het medelijden dat Jezus betoonde met de zondaars. Daarom lieten ze Hem over de overspelige vrouw oordelen. Maar omdat Jezus Jezus is heeft alleen Hij de macht om Gods oordeel uit te spreken. Hij doet het zoals zijn Vader, Hij veroordeelt niet maar Hij redt. Waar deze vrouw voordien geen hoop meer had, wordt nieuwe hoop weer mogelijk. God wanhoopt aan niemand.
Jezus ging naar de Olijfberg, en vroeg in de morgen was Hij weer in de tempel. Het hele volk kwam naar Hem toe, Hij ging zitten en gaf hun onderricht.
Toen brachten de schriftgeleerden en de Farizeeën een vrouw bij Hem die op overspel betrapt was. Ze zetten haar in het midden en zeiden tegen Jezus: ‘Meester, deze vrouw is op heterdaad betrapt toen ze overspel pleegde. Mozes draagt ons in de wet op zulke vrouwen te stenigen. Wat vindt U daarvan?’
Dit zeiden ze om Hem op de proef te stellen, om te zien of ze Hem konden aanklagen. Jezus bukte zich en schreef met zijn vinger op de grond.
Toen ze bleven aandringen, richtte Hij zich op en zei: ‘Wie van jullie zonder zonde is, laat die als eerste een steen naar haar werpen.’ Hij bukte zich weer en schreef op de grond.
Toen ze dat hoorden gingen ze weg, een voor een, de oudsten het eerst, en ze lieten Hem alleen, met de vrouw die in het midden stond.
Jezus richtte zich op en vroeg haar: ‘Waar zijn ze? Heeft niemand u veroordeeld?’
‘Niemand, Heer’, zei ze.
‘Ik veroordeel u ook niet’, zei Jezus. ‘Ga naar huis, en zondig vanaf nu niet meer.’
Van Woord naar leven
De overweging van vandaag is van de hand van br. Wiro, ,trappist wonende in de abdij Maria Toevlucht te ZundertZusters en broeders, ziet u voor ogen wat het evangelie ons vertelt ? U ziet het toch: de schriftgeleerden en Farizeeën, de op overspel betrapte vrouw, en dan Jezus. We moeten zo goed kijken, omdat Jezus ons hier geen verhaal vertelt, geen gelijkenis zoals vorige week over de barmhartige vader en de verloren zoon.Nee, vandaag laat hij ons iets zien. Nu geen mooi verhaal over God, zelfs geen woord over God, zijn naam wordt hier niet eens genoemd. En het gebeurde was zo schokkend, dat het met moeite een plaats heeft kunnen vinden in de oude handschriften van het evangelie.En toch, Jezus brengt alleen in praktijk wat Hij vertelde over de verloren zoon. Het verhaal was nog niet af. Het wordt vervolgd en verder gespeeld op het toneel van ons dagdagelijkse leven. Daarom is het zo belangrijk naar Jezus en de mensen in het verhaal te kijken om te zien welke rollen wij zoal spelen. Misschien herkent u wel die drie soorten mensen om u heen ofwel in uzelf: de verloren mens, de boze mens en de goede mens.De verloren mens: u ziet hem in de persoon van de overspelige vrouw. Het is de mens die verloren is in eigen ogen. Hij ziet geen toekomst meer omdat hij in de ban is van zijn verleden. Een pijnlijk en zwaar verleden verlamt en doet de mens zichzelf verliezen. Hij kan niet meer verder en tot overmaat van ramp wordt hij nog meer opgesloten in die cirkel van zelfverachting door de beschuldigende vingers van anderen.Komt hier niet de boze mens aan het licht? Deze ziet met boze veroordelende ogen alleen maar naar de ander en niet naar zichzelf. En met de stenen van zijn verwijten gooit hij de verloren mens helemaal de put in. De boze mens, hij is niet altijd de duidelijk aanwijsbare zondaar. Hij lijkt niet zo zondig en overspelig. Door zijn schijnbare ijver voor de goede orde en het goed fatsoen zou je bijna niet zien wie hij eigenlijk is. Maar hij valt door de mand wanneer hij geconfronteerd wordt met zichzelf, wanneer er iemand is die de moed heeft de vruchten van zijn spel, het eigenlijke overspel van het spelen met andermans geluk, in het heldere licht te brengen. Niet als een ontmaskeraar, maar als een bevrijder. Een bevrijder van de verloren mens en, ja, ook van de boze mens. Degene die dit doet is de goede mens!De goede mens, hij is er gelukkig ook nog. Hij alleen is in staat die dodelijke heksenkring van het kwaad te doorbreken en iets nieuws mogelijk te maken in ieders leven. De goede mens heeft zo’n goed en verlicht oog dat hij het pijnlijke en misschien zondige verleden van de ander met liefde aankijkt. Zijn blik is niet een veroordelende en fixerende blik die je gevangen houdt. Nee, hij ziet je angst, je verlangen naar bevrijding en nieuw leven en de onmacht er uit jezelf los van te komen. Iemand die je zo aankijkt, kijkt je aan met de ogen van Jezus.Zusters en broeders, dit gebeurt er vandaag in het evangelie. We zien daar wat het heldere licht van de liefde kan uitwerken. Jezus zegt niet veel. Hij antwoordt niet op de strikvraag van de Farizeeën. Hij schrijft met zijn vinger op de grond alsof Hij de bodem van ieders leven wil raken en openmaken. En dan richt Hij zich op en kijkt de Farizeeën in hun hart. Eén enkel woord dat alles laat zien: “Wie van jullie zonder zonde is mag de eerste steen werpen.” En terwijl Hij zich weer buigt en zwijgend verder schrijft op de grond, wordt de boze kring verbroken.Eén voor één, de oudste voorop, degene die het langst dit spel speelde, tot de jongste, die misschien het meest fanatiek meedeed, één voor één druipen ze af. Jezus richtte hun veroordelende ogen voor het eerst op henzelf. Nu kon de waarheid hen vrij maken en hun blik zuiveren om met het hart beter te kunnen zien.Weer richtte Jezus zich op en zag nu de vrouw. Zij stond daar alleen met zichzelf. Verbaasd en verwonderd dat zij nog leefde. Of zou ze nu pas echt gaan leven? Niemand heeft haar veroordeeld. Tenzij de stem van haar eigen verleden.Maar dan ontmoet de verloren mens de goede mens. Zij ontmoet Jezus die haar aankijkt met de ogen van God. Ogen die alles zien met liefde, je verleden, wat je nù bent, maar ook alles wat je eigenlijk verlangt te zijn.Het woord van Jezus klinkt als een scheppingswoord: “Ook Ik veroordeel je niet; ga heen en zondig van nu af niet meer.” Nu is de ban van het verleden helemaal verbroken. De verloren mens heeft zichzelf teruggevonden in de ontmoeting met de Mens die God laat zien, met Jezus.Zusters en broeders, heeft u het allemaal goed bekeken? Heeft u het spel ook meegespeeld en uw eigen rol herkend?Het verhaal van Jezus is nog niet af. Wij mogen het verder spelen. Ik zou willen eindigen met de woorden van een lied dat mij altijd blijft raken. Misschien ook u: “Het is nooit te laat om te veranderen. Het is nooit te laat om lief te hebben.” (Frida Boccara in “Les quatre chemins de l’amour”)Reageren, je eigen woordje plaatsen, of uitwisselen over de overweging, kan via de blog Van Woord naar leven.Laten wij bidden
Heer, Gij kent ons hart, maar dan wij het kennen. Gij kent onze duisteren plekken, meer dan wij ze zelf onder ogen kunnen zien. Maak ons in geloof bewust van onze zonden, en raak ons dan aan met uw barmhartigheid, uw vergeving, uw mateloze liefde. Wil ons oprichten uit de dood en ons het volle leven schenken. Schenk ons de genade van het zuivere ja-woord in U tot de Vader. Amen.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.