maandag in week 13 door het jaar
Uit de profeet Amos 2, 6-10 + 13-16
De aardse goederen zijn toevertrouwd aan de mensen opdat ze er elkaar gelukkig mee zouden maken. In tijden van welstand gebeurt het niet zelden dat ze er misbruik van maken in het nadeel van armen en kleinen. Bij monde van de profeet Amos worden deze onrechtvaardigheden aangeklaagd. Uitzichtloos is de situatie niet als men Gods woord aanvaard.
Dit zegt de Heer: Misdaad op misdaad heeft Israël begaan – daarom zal Ik mijn vonnis niet herroepen! Ze verkopen de rechtvaardigen voor zilver en de armen voor een paar sandalen. Ze zijn erop uit de zwakken in het stof te laten kruipen, en de machtelozen dringen ze opzij. Een zoon en zijn vader komen bij hetzelfde meisje en ontwijden zo mijn heilige naam. Ze strekken zich naast de altaren uit op kleren die ze in onderpand hebben, en in het huis van hun God drinken ze wijn die als boete was ontvangen. En toch heb Ik ter wille van jullie de Amorieten uitgeroeid, die zo groot waren als ceders en zo sterk als eiken: met wortel en tak roeide Ik ze uit. Ik heb jullie uit Egypte weggeleid, Ik heb jullie veertig jaar lang door de woestijn gevoerd, opdat jullie het land van de Amorieten in bezit konden nemen.
Daarom zal Ik de grond onder jullie voeten doen kraken, zoals een kar vol schoven kraakt in zijn voegen. De snelste man vlucht dan tevergeefs, de sterke heeft niets aan zijn kracht, de krijgsheld redt zijn leven niet, geen boogschutter houdt stand, geen hardloper ontkomt, geen ruiter brengt het er levend af, zelfs de dapperste held zal naakt moeten vluchten die dag – spreekt de Heer.
Psalm 50, 16bc -23
Refr.: Versta het toch, jullie die aan God niet denken.
Wat baat het dat je mijn geboden opzegt
en mijn verbond in de mond neemt?
Je haat het als Ik je terechtwijs,
mijn woorden schuif je terzijde.
Zie je een dief, je loopt met hem mee,
en bij overspeligen ben je thuis.
Je gebruikt je mond voor lastertaal
en verbindt je tong aan bedrog.
Je getuigt tegen je eigen broer,
werpt een smet op de zoon van je moeder.
Zou Ik dan zwijgen bij wat je doet,
je denkt toch niet dat Ik ben als jij?
Ik klaag je aan, Ik som je wandaden op.
Begrijp dit goed, jullie die God vergeten,
of Ik verscheur je, en er is niemand die redt:
wie een dankoffer brengt, geeft Mij alle eer,
wie zo zijn weg gaat, zal zien dat God redt.
Vers voor het evangelie (Hebr. 4, 12)
Alleluia.
Het woord van God is levend en krachtig,
het dringt diep door tot waar ziel en geest elkaar raken.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Matteüs 8, 18-22
Jezus vraagt aan wie Hem willen volgen de onbaatzuchtige en radicale overgave die Hijzelf heeft laten blijken. Familiebanden en bezittingen moeten op het achterplan komen. Zoals Hij zullen zijn volgelingen dan, door de dood heen, komen tot de heerlijkheid.
Toen Jezus de mensenmassa om zich heen zag, gaf Hij bevel naar de overkant te varen.
Maar een schriftgeleerde kwam op Hem af en zei: ‘Meester, ik zal U volgen waarheen U ook gaat.’ Jezus zei tegen hem: ‘De vossen hebben holen en de vogels hebben nesten, maar de Mensenzoon heeft geen plaats waar Hij zijn hoofd te ruste kan leggen.’
Een ander, een van zijn leerlingen, zei: ‘Heer, sta me toe eerst terug te gaan om mijn vader te begraven.’
Maar Jezus zei tegen hem: ‘Volg Mij en laat de doden hun doden begraven.’
Van Woord naar leven
‘Het woord van God is levend en krachtig, en scherper dan een tweesnijdend zwaard: het dringt diep door tot waar ziel en geest, been en merg elkaar raken, en het is in staat de opvattingen en gedachten van het hart te ontleden.’
We lezen hier het gehele vers waarvan een stukje gekozen is als ‘vers voor het evangelie’ wat je net na de psalm kon lezen.
Wie het Woord uit de Schrift leest als werkelijk het ‘Woord van God’ zal inderdaad de inhoud van dit vers aan den lijve ondervinden, tot in het diepst van z’n ziel. Het Woord is inderdaad ‘levend…’ Daarin verschilt het van eender welk woord uit welk boek ook. Dit laatste kan zeer interessant zijn, voedend, oproepend, door God zelf geïnspireerd,… maar het is in sé niet het Woord van God. Het Woord uit de Schrift is, zoals het vers het zegt, ‘levend’. Het wordt als het ware uitgesproken door Christus zelf, op de moment dat je het leest. In die zin is het altijd nieuw, en dus fris. Het is levend, woorden door de Heer in je hart gelegd. En daarbij moeten we verder kijken dan de woorden op zich. In het Woord spreekt Christus niet enkel, maar komt Hij ook met heel zijn persoon in ons. Hij legt zichzelf ten ruste in onze ziel, opdat wij ons met Hem zouden verinnigen. Wanneer wij het Woord lezen, of beluisteren, neemt Jezus als het ware bezit van ons leven, om ons met Hem te voeden.
Het woord is ‘krachtig’, zo staat er. Het is inderdaad geen wollig gebeuren. Het is krachtig, als een bliksemflits, vlammend, recht de ziel in. Tegelijk is het ook zacht, nederig, omhelzend, barmhartig. Net zoals Jezus was, en is. Niet opdringerig, maar wel duidelijk; sterk, krachtig, met een zekere dringendheid in intensiviteit.
Het is ‘scherper dan een tweesnijdend zwaard’, zo staat er. Als je het Woord toelaat is er inderdaad niets dat het tegen kan houden. Scherp en sterk als het is, gaat het regelrecht naar het centrum van ons bestaan; zonder omwegen. Het Woord daalt neer in het hart van ons leven, in het diepst van onze persoon. Het is daar waar de Heer ons aanspreekt, ons roept, ons uitnodigt deelgenoot te worden aan zijn liefde.
‘Het dringt diep door tot waar ziel en geest, been en merg elkaar raken’. Het Woord legt zich niet enkel neer in het hart van ons bestaan, maar het brengt ook alles samen. Het slaat geen emotie, beleving, geloof, ongeloof, gewaarwording, over. Alles brengt het samen; bij wijze van spreken als een synthese van heel onze persoon. Het Woord, Christus zelf, wil namelijk geen stukje van ons ‘zijn’, Hij wil ons helemaal in zich opnemen; onze mooie kanten, maar ook onze duistere kanten, onze zonden, ook onze twijfels, ons ongeloof, onze kwetsuren. Hij brengt alles bij elkaar, en met ons hele zijn wil Hij op weg gaan.
‘Het is in staat de opvattingen en gedachten van het hart te ontleden.’ Christus wil helderheid scheppen in ons geloof, in ons denken, in ons bidden, in ons doen. De uitspraak bij van Jezus in het Johannesevangelie ‘De Geest van de waarheid zal jullie, wanneer Hij komt, de weg wijzen naar de volle waarheid’ (Joh.16,13a) wil Hij in ons bewerkstelligen. En daarvoor zal Hij inderdaad zijn Geest schenken, doorheen het Woord. Hij zal helderheid scheppen. Hij zal ons doen inzien. Hij zal ons de gave van onderscheid schenken, opdat we in vrijheid voor Hem zouden kunnen kiezen.
Hoe rijk is toch het christelijk leven. Laten we het Woord, de Heer zelf, van harte welkom heten. Opdat zijn liefde mag geëerd worden, doorheen onze lofzang en daden van goedheid.
Met een genegen groet,
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven: maandag in week 13 door het jaar (van-woord-naar-leven.blogspot.com)
Laten wij bidden
Vader,
mogen wij het Woord, uw Zoon, ten diepste welkom heten, in wel in de liefde van uw Geest.
Moge het Woord ons voeden en tot die mensen maken die Gij voor ons droomt.
In Christus’ naam.
Amen.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn ontleend aan het week- en zondagmissaal, door de benedictijnen van de Sint-Andriesabdij en de norbertijnen van de abdijen Averbode, Postel en Tongerlo, o.l.v. Jos Van Der Veken, uitgegeven bij Brepols-Licap, © Brepols 2007.
Cyrillus van Alexandrië († 444)
Cyrillus van Alexandrië, Egypte; bisschop & kerkleraar
Cyrillus volgde zijn oom Theofilus op als bisschop van de stad Alexandrië in Egypte.
In die tijd heerste er groet onenigheid in de Kerk over de vraag welke de plaats was van Maria in de heilsgeschiedenis. Als Jezus werkelijk God én mens was, zoals honderd jaar eerder op het Eerste Oecumenische Concilie van Nicea was vastgesteld, moest je van Maria dan niet zeggen dat zij niet alleen de méns Jezus had gebaard, maar ook de Gód Jezus. Immers, de goddelijke natuur van Jezus was hem niet op enig moment tijdens zijn leven komen aanwaaien, maar die bezat hij van de moederschoot af. Aldus de zogeheten Alexandrijnse school; hun woordvoerder was dus bisschop Cyrillus.
Daartegenover stonden de gelovigen die zich hadden aangesloten bij de opvatting van patriarch Johannes van Antiochië. Zij werden kortweg de Antiochenen genoemd. Zij hadden zich laten inspireren door patriarch Nestorius van Constantinopel (428-431). Deze meende dat je van Jezus niet kon zeggen dat hij én God én mens was. Het was eenvoudig ondenkbaar dat God mens kon worden; nog minder dan dat hout water kon worden of ijs ijzer. Hooguit kon je zeggend dat de goddelijke natuur enige tijd bezit had genomen van de mens Jezus. Bijgevolg kon je helemaal niet besluiten dat Maria aangeduid zou kunnen worden met de titel ‘God-barende’, of ‘Moeder van God’.
Het was keizer Theodosius die in 431 hoogst persoonlijk het Derde Oecumenische Concilie bijeen riep. De vergadering zou plaats vinden te Efese, de stad waar vanouds de heidenen de liefdesgodin Artemis hadden vereerd.
Cyrillus was vanuit Alexandrië eerder in Efese aangekomen dan de tegenstanders uit Antiochië. Hij maakte hiervan gebruik door alvast de vergadering plechtig te openen. Bij de aanvang van de vergadering kregen de aanwezigen de brief voorgelegd, welke Cyrillus enige tijd terug aan Nestorius had geschreven en waarin hij onverkort vasthield aan ‘Nicea’. Praktisch eenstemmig werd de opvatting van Cyrillus aangemerkt als de ware leer, inclusief de conclusie dat Maria terecht de titel ‘Theo-tokos’ werd toegekend. Nestorius werd veroordeeld en afgezet als patriarch van Constantinopel.
Cyrillus zou op dat moment een hymne hebben voorgebeden op Maria in de geest van het Concilie.
Toen de Antiochenen arriveerden, hoorden zij, dat de belangrijkste beslissing al was genomen. In een aparte zitting verklaarden zij de buiten hen om genomen besluiten ongeldig en sloten Cyrillus uit van de geloofsgemeenschap (excommunicatie). Intussen bleek dat de afgezanten van Paus Celestinus I († 432; feest 6 april), de bisschop van Rome, aan de kant stonden van Cyrillus. Ook de invloedrijke zus van keizer Theodosius sympathiseerde met deze opvatting. Zij wist haar broer geleidelijk aan te overtuigen van de juistheid van Cyrillus’ opvattingen. Hij bekrachtigde daarop de besluiten van de eerste vergadering: Nestorius werd veroordeeld en afgezet. Waarop de keizer de vergadering ontbond en de bisschoppen weer naar huis stuurde.
De verzoening tussen beide groepen werd een kwestie van twee jaar lang delicaat onderhandelen. In 433 sloten de Antiochenen zich tenslotte bij Cyrillus’ opvatting aan.
Verering & Cultuur
Om zijn onvermoeibaar ijveren voor het ware geloof in woord en geschrift wordt Cyrillus betiteld als ‘Verdediger van Katholieke Geloof’ en ‘Verdediger van de Waarheid’ en ook wel als ‘Sluitstuk van de Kerkvaders’ of als ‘Vurig Aanhanger van Nauwkeurige Formuleringen’. Dit laatste vooral vanwege zijn scherpzinnige redeneringen en argumentaties.
Door toedoen van zijn tegenstanders heeft hij nog een tijdje gevangen gezeten in Constantinopel. Maar door bemoeienis van paus Celestinus kon hij weer gauw naar zijn Alexandrië terug. Daar is hij tenslotte overleden.
Afgebeeld
Hij wordt afgebeeld als bisschop zonder mijter met een boek in de hand; een duif op zijn schouder (symbool van inspiratie door Gods Heilige Geest, die hem de waarheid influistert); soms verschijnt hem de Moeder Gods, in het Grieks ‘Theotokos’ geheten = ‘godbarend’).
Bron: Heiligen.net
Cyrillus van Alexandrië
Laten wij bidden
Vader,
mogen wij het Woord, uw Zoon, ten diepste welkom heten, in wel in de liefde van uw Geest.
Moge het Woord ons voeden en tot die mensen maken die Gij voor ons droomt.
In Christus’ naam.
Amen.