‘Voor kerkelijke media is er maar één devies: digital first’

Media-expert Emmanuel Tourpe windt er geen doekjes om: de digitale transformatie is volop bezig en de kerk moet er alles op inzetten om mee te zijn.

De Franse filosoof en media-expert Emmanuel Tourpe was jarenlang programmadirecteur bij de RTBF. Hij deelde de gangen met de VRT en leerde via die weg ook de Vlaamse media kennen. In dat landschap volgt hij ook de kerkelijke aanwezigheid met grote affiniteit. Hij komt complexloos uit voor zijn geloof en inspireerde onlangs ook de Belgische bisschoppen met een lezing.

Hoe schat u de aanwezigheid van de kerk op het internet in?

Emmanuel Tourpe • Laat me beginnen met het goede nieuws: met Kerknet hinkt de kerk in Vlaanderen zeker niet achterop bij vergelijkbare initiatieven in pakweg Frankrijk of Duitsland. De kerkleiding heeft op tijd de kans gegrepen om digitaal te gaan. Wat ik ook sterk vind, is dat ze in vraag blijft stellen waar ze mee bezig is. Kerknet blijft innoveren. Men beseft dat de digitale aanwezigheid geen luxe is, geen nuttig gadget, maar de toekomst.

Welke boodschap geeft u beleidsverantwoordelijken in de kerk mee?

Het gebruik van digitale media is bezig onze samenleving en de mens zelf grondig om te vormen. Het tast bijna letterlijk ons DNA aan, omdat we ons op een andere manier informeren. Als christenen zijn we mee verantwoordelijk om dat in de goede richting te laten evolueren. Je afzijdig houden en geen verantwoordelijkheid nemen, is ook een verantwoordelijkheid.

Het is niet voldoende om in het immense digitale aanbod ‘goed’ te zijn. Je moet ernaar streven de beste te zijn.

De digitale inbreng van de kerk moet veel meer zijn dan de livestream van een mis of een ander nuttig gadget. Het gaat erom de christelijke boodschap of levensvisie te laten klinken, in woord en daad. Daarvoor is meer nodig dan business as usual of communicatie op parochieniveau. Tegenover een zo grote opdracht, moet een passend budget staan. Anders is het praat tegen de vaak.

Zijn we als kerkgemeenschap klaar voor de digitale transformatie?

Als ik kijk naar de budgetten die naar communicatie gaan, is mijn antwoord helaas: nee. Als we het evangelie met kracht willen verkondigen – en die missie behoort theologisch toch tot het wezen van de kerk – dan moeten we met alle middelen aanwezig zijn op de agora’s van vandaag.

Digital first, geldt dus zeker voor christenen! Er zijn al veel serieuze initiatieven, dat zeker, maar er moet nog veel gebeuren en je moet blijven innoveren.

Welke risico’s houdt de digitale transformatie in?

Meer communiceren is niet altijd beter communiceren en daarin ligt inderdaad een belangrijke uitdaging voor de hele samenleving. De veelheid aan informatie die de hele dag op ons afkomt, vergroot niet noodzakelijk onze kennis of inleving. Soms zelfs integendeel.

Maar wat is goede communicatie?

Daar zit iets heel spiritueels in. Communicatie heeft alles te maken met communie. Als je de Drie-eenheid contempleert, zie je 3 entiteiten die in perfecte communie of eenheid zijn met elkaar. Daar komt de boodschap altijd aan zoals ze bedoeld is, terwijl in de menselijke communicatie altijd hiaten zitten. Elke boodschap riskeert verkeerd of gebrekkig aan te komen. 

Goed communiceren, begint met proberen te begrijpen hoe de ander denkt en daarvoor moet je allereerst luisteren, als het ware je ‘bekeren’ tot de ander.

Het veronderstelt van de gesprekspartner eveneens de bereidheid om proberen te begrijpen wat de ander bedoelt. Goede communicatie vertrekt daarom vanuit een houding van constante bekering en een grote vergevingsgezindheid.

Welk soort communicatie is belangrijker: informeren, evangeliseren, dialogeren?

Volgens mij gaat het er vooral om de christelijke wereldvisie te communiceren:

Onze missie is om een diep bekeerde wereldvisie uit te dragen die bestaat uit liefde, schoonheid en aandacht. Dat is voor mij het hart van het evangelie. Die vorm van communicatie zie ik vooral in Latijns-Amerika, daar waar de kerkleiding het heel sterk opneemt voor verdrukten en armen. Vaak zijn we nog te braaf.

Ons sterkste getuigenis zit allereerst in het geleefde leven. Eens we die missie uitdragen, kunnen we ook de verrezen Heer ter sprake brengen.

Alleen het tweede, zonder het eerste, dat werkt niet. 

U bent complexloos christen. Hinderde dat uw carrière nooit?

Dat risico is er altijd, maar eerlijk gezegd heb ik er meer last van ondervonden in de academische (katholieke, nota bene) wereld dan in de media. Bij de RTBF wist iedereen dat ik katholiek was, maar op de werkvloer probeerde ik vooral authentiek te zijn, een rechtvaardig en open management te voeren en iedereen gelijk te behandelen. Dat werd wel gewaardeerd, meen ik.

Hoe gaat u om met sociale media, die toch veel verdeeldheid zaaien? 

Het klopt dat sociale media – Twitter voorop – vaak leiden tot polarisatie. Agressie krijgt heel gauw de boventoon en dat ligt aan twee problemen:

Vooral de passieve gebruikers wil ik oproepen om eens na te denken over de gevolgen van hun rol.

Heb je niet de burgerlijke verantwoordelijkheid om deel te nemen aan een debat en je te engageren voor het sociaal contract tussen mensen? 

Ut unum sint, dat was de grote wens en het gebed van Jezus in de Hof van Olijven: opdat allen één mogen zijn. We hebben ook een christelijke verantwoordelijkheid om het debat te modereren. Help onderscheiding en gezond verstand aan te brengen. Als we dat niet doen, is er op de duur geen gemeenschap meer, maar een totaal verscheurde samenleving. Je kunt ook niet doen alsof Facebook en Twitter niet bestaan. Dan worden ze een feest voor ultra’s.

Bron: Kerknet.be