“Weid mijn schapen” (Joh 21, 17)

De intronisatie van paus Leo XIV als bisschop van Rome is een plechtig moment van vreugde en gebed voor de hele katholieke Kerk. Het pausschap, dat zijn wortels vindt in het getuigenis van Petrus, krijgt vandaag opnieuw een gezicht. In deze overgang klinkt tegelijk de blijvende vraag mee: wat betekent het om paus te zijn in deze tijd? Wat vraagt het Evangelie van degene die dit ambt draagt in dienst van Christus en zijn Kerk?

In het spoor van Petrus

Toen Jezus Petrus aansprak met de woorden: “Op deze rots zal Ik mijn kerk bouwen” (Mat 16,18), begon een lange geschiedenis van geestelijk leiderschap. Petrus werd geen heerser, maar een herder. Aan hem vroeg Jezus niet macht of bekwaamheid, maar liefde: “Heb je Mij lief?” (Joh 21,17). Dat is tot vandaag de eerste voorwaarde om de kudde te mogen weiden in Christus’ naam.

De paus is opvolger van Petrus, geroepen om de eenheid van de Kerk te bewaren, haar in geloof te sterken en haar te begeleiden in een vaak complexe wereld. Die roeping is geen persoonlijke verdienste, maar een dienst: zichtbaar hoofd van een gemeenschap die leeft van de Geest. Het is een roeping die kwetsbaar maakt, want de paus is geen bovenmenselijke figuur, maar een broeder in geloof, met een unieke verantwoordelijkheid.

De kracht én de kwetsbaarheid van het ambt

Doorheen de geschiedenis is die pauselijke roeping niet altijd zuiver beantwoord. Er waren tijden waarin het ambt werd misbruikt of vermengd raakte met wereldse belangen. De geschiedenis leert dat het pausschap niet gevrijwaard is van menselijke zwakheid. En toch blijft het, ondanks al zijn kwetsuren, een teken van Gods trouw: een roeping die telkens weer opnieuw richting wil geven.

Dat is geen kleine opgave. De paus wordt gevraagd om midden in deze tijd, met zijn spanningen en mogelijkheden, de stem van het Evangelie te laten klinken. Dat vraagt niet alleen geloof, maar ook een groot hart, wijsheid en moed. In paus Leo XIV wordt deze roeping vandaag opnieuw aanvaard — met het vertrouwen dat de Kerk van nu geleerd heeft van haar verleden, en groeit in transparantie, mededogen en waarheid.

Dienaar van de dienaren

Jezus zelf gaf het voorbeeld van leiderschap in de vorm van dienstbaarheid. “Want ook de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen” (Marcus 10,45). Dat blijft het fundament van elke pauselijke zending. Daarom draagt elke paus de nederige titel dienaar der dienaren Gods. Wie deze zending opneemt, wordt geroepen om de minste te zijn, zoals Christus zelf de voeten waste van zijn leerlingen.

In de eerste brief van Petrus lezen we: “Hoed de kudde van God waarvoor u de verantwoordelijkheid hebt (…) met belangeloze toewijding” (1 Pet 5,2). Deze houding van zorg, aandacht en trouw vraagt om een voortdurend innerlijk luisteren. De pauselijke roeping is niet statisch of afstandelijk, maar diep betrokken bij het concrete leven van mensen: hun vragen, hun lijden, hun hoop. Ze raakt aan de armen, de jongeren, de ouderen, de zoekenden — iedereen voor wie de Kerk een thuis kan zijn.

Bruggenbouwer in de wereld

De paus is niet enkel herder binnen de Kerk. Hij is ook een bruggenbouwer in een verdeelde wereld. De titel pontifex betekent letterlijk: bouwer van bruggen. Dat is vandaag actueler dan ooit. De wereld van 2025 kent veel breuken: tussen generaties, tussen volkeren, tussen mens en natuur.

De paus wordt gevraagd om een profetische stem te zijn, iemand die het geweten van de mensheid wakker houdt. Niet door harde oordelen, maar door een diepere weg te wijzen. Een weg van rechtvaardigheid, barmhartigheid en vrede. “Je weet wat de Heer van je wil: recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God” (Micha 6,8). Deze woorden gelden in het bijzonder voor wie de Kerk voorgaat.

Tegelijk is die brugfunctie ook een uitnodiging tot dialoog. De paus kan openingen creëren waar muren zijn ontstaan, woorden vinden waar stilte heerst, hoop uitspreken waar mensen dreigen te vervreemden. In het luisteren naar andere godsdiensten, naar de stem van de armen, naar de roep van de aarde, komt zijn zending tot leven in dienst van het geheel.

Een nieuwe bladzijde

Met de intrede van paus Leo XIV wordt een nieuwe bladzijde geschreven in deze lange geschiedenis. Hoe die zal verlopen, weten we nog niet. Wat wél duidelijk is: zijn roeping is zwaar, veeleisend, en tegelijk van grote betekenis voor vele miljoenen mensen. Hij treedt binnen in een dienst die groter is dan hemzelf, geworteld in het Evangelie en gevoed door het gebed van velen.

Laten we deze dag beleven in verbondenheid. Bidden we dat paus Leo XIV de kracht mag vinden om zijn roeping met wijsheid, nederigheid en vreugde te dragen. Moge Maria hem als Moeder bij de hand nemen en hem binnenleiden in de genade van de Heer, opdat hij zijn opdracht in eenheid met Hem mag vervullen.

Een mijmering van Kris