zondag 7 door het jaar – A

Uit het boek Leviticus 19, 1-2 + 17-18

Omdat Israël uitsluitend toebehoort aan de God van het Verbond, moet het zijn moreel gedrag afstemmen op de heiligheid van God. De gemeenschap die de Heer wil, zal gevestigd zijn op eerbied en liefde voor de ander. Haat, wraak en wrok worden er radicaal uit gebannen.

De Heer zei tegen Mozes: ‘Zeg tegen de gemeenschap van Israël: “Wees heilig, want Ik, de Heer, jullie God, ben heilig. Wees niet haatdragend. Als je iemand iets te verwijten hebt, roep hem dan ter verantwoording en laad niet omwille van een ander schuld op je. Blijf geen wraakzucht of wrok koesteren, maar heb je naaste lief als jezelf. Ik ben de Heer.’

Gezongen antwoordpsalm 103

(tekst onder geluidsfragment)

Refr.: De Heer is steeds barmhartig, zijn genade onbeperkt.

Verheerlijk, mijn ziel, de Heer,
zijn heilige Naam uit het diepst van uw wezen!
Verheerlijk, mijn ziel, de Heer,
vergeet zijn weldaden niet!

Hij is het die u uw schulden vergeeft,
die u geneest van uw kwalen.
Hij is het die u van de ondergang redt,
die u omringt met zijn gunst en erbarmen.

De Heer is barmhartig en welgezind,
lankmoedig en goedertieren.
Hij handelt met ons niet zoals wij verdienen,
vergeldt ons niet onze schuld.

Zo ver als de afstand van oost tot west,
zo verdrijft Hij van ons de zonde.
Zozeer als een vader zijn kinderen liefheeft,
zozeer heeft de Heer zijn dienaren lief.

Uit de eerste brief van Paulus aan de Korintiërs 3, 16-23

Niet alleen haat kan mensen tot tweedracht brengen. Zich beroepen op de menselijke wijsheid van een predikant of van een leraar, kan eveneens de samenhorigheid onder de christenen teniet doen. De christenen vinden hun eenheid alleen in hun gemeenschappelijke verwijzing naar Christus, Gods hoogste wijsheid.

Broeders en zusters,
u weet toch dat u een tempel van God bent en dat de Geest van God in uw midden woont? Als iemand Gods tempel vernietigt, zal God hem vernietigen, want Gods tempel is heilig – en die tempel bent u zelf. 
Laat niemand zichzelf bedriegen. Wanneer iemand van u denkt dat hij in deze wereld wijs is, moet hij eerst dwaas worden; pas dan kan hij wijs worden. Wat namelijk in deze wereld wijsheid is, is dwaasheid bij God, want er staat geschreven: ‘Hij vangt de wijzen in hun eigen sluwheid.’ En er staat ook geschreven: ‘De Heer kent de gedachten van de wijzen; Hij weet dat ze niet meer dan lucht zijn.’ 
Niemand van u moet zich daarom laten voorstaan op een ander mens, want álles is van u; of het nu Paulus, Apollos of Kefas is, wereld, leven of dood, heden of toekomst – álles is van u. Maar u bent van Christus en Christus is van God.

Vers voor het evangelie (Joh 10, 27)

Alleluia.
Mijn schapen, zegt de Heer,
luisteren naar mijn stem,
Ik ken ze en zij volgen Mij. 
Alleluia.

Uit het evangelie volgens Matteüs 5, 38-48

Er bestaat een grotere rechtvaardigheid dan zij die straft in verhouding tot de fout. Er is een grotere vreugde dan alleen maar de vervulling van de plichten. Er is een liefde die verder reikt dan de kring van de vrienden. De verklaring van dit alles ligt in de volmaakte en universele liefde van de hemelse Vader waarvan het de bedoeling is dat wij ze belichamen.

Jezus sprak tot zijn leerlingen:
‘Jullie hebben gehoord dat gezegd werd: “Een oog voor een oog en een tand voor een tand.” Dit zeg Ik daarover: verzet je niet tegen wie kwaad doet, maar keer degene die je op de rechterwang slaat, ook de linkerwang toe. 
Als iemand een proces tegen je wil voeren en je onderkleed van je wil afnemen, sta hem dan ook je bovenkleed af. 
En als iemand je dwingt één mijl met hem mee te gaan, loop er dan twee met hem op. 
Als iemand iets van je vraagt, geef het hem, en keer je niet af van wie geld van je wil lenen.
Jullie hebben gehoord dat gezegd werd: “Je moet je naaste liefhebben en je vijand haten.” Dit zeg Ik daarover: heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen; alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van je Vader in de hemel. Hij laat zijn zon immers opgaan over goede en slechte mensen en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen. 
Is het een verdienste als je liefhebt wie jou liefheeft? Doen de tollenaars niet net zo? En als jullie alleen je broeders en zusters vriendelijk bejegenen, wat voor uitzonderlijks doe je dan? Doen de heidenen niet net zo? 
Wees dus volmaakt, zoals jullie hemelse Vader volmaakt is.

Van Woord naar leven

De overweging van deze zondag is ontleend aan Preken.be

‘Keer degene die je op de rechterwang slaat, ook de linkerwang toe. Als iemand je onderkleed van je wil afnemen, sta hem dan ook je bovenkleed af. Heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen.’

Zusters en broeders,
het zijn harde en veeleisende woorden van Jezus. Maar als we ze verbinden met de laatste woorden van het evangelie, veranderen ze van toon. Daar zegt Jezus: ‘Wees volmaakt, zoals jullie hemelse Vader volmaakt is.’ Dat is natuurlijk onmogelijk, want hoe zouden wij even volmaakt kunnen zijn als God? Maar als we die woorden verbinden met het scheppingsverhaal, klinken ze al helemaal anders. Daar lezen we dat God de mens schiep als zijn evenbeeld. Wij zijn dus Gods evenbeeld, dus is het vanzelfsprekend dat wij ons gedragen zoals Hij.

En wat zegt Jezus over Hem? ‘Hij laat zijn zon opgaan over goede en slechte mensen en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen.’ God strooit zijn gaven van liefde en vrede dus uit over iedereen, zowel over goede mensen als over slechte mensen. Daarin bestaat zijn heiligheid, en Hij vraagt dat de mens, die Hij als zijn evenbeeld  geschapen heeft, dat ook zou doen: geen haat dragen, maar liefde, geen wraak nemen of wrok koesteren, maar uw naaste beminnen zoals uzelf, hoorden we in de eerste lezing. En dat zijn ook woorden van Jezus.

Wat Jezus verkondigt, is dus niets anders dan de toepassing van die heiligheid op ons dagelijks leven. Het zijn geen wetten, maar aansporingen. En tegelijk zijn het ook waarschuwingen tegen wat er gebeurt als we niet naar die aansporingen luisteren.

‘Heb uw vijanden lief’ is een van die wereldvreemde en onmogelijk klinkende waarschuwingen, maar probeer je eens voor te stellen dat Jezus zou gezegd hebben: ‘Hou bovenal van God, en hou evenzeer van uw naaste als van uzelf, maar uw vijanden moet je haten’: hoe zouden wij ons daarbij voelen? Zou ons dat tot het diepste geluk brengen? Ieder van ons heeft wel iemand, misschien meer dan één iemand, die niet direct onze beste vriend of vriendin is. Iemand van wie we moeilijk kunnen houden. En toch… ‘Bemin’, zegt Jezus.

We worden opgeroepen te streven even heilig te zijn als God. En dat doen we als we leven en denken naar de woorden en daden van Jezus. Zijn maatstaf is vergeving, verzoening, liefde. Als we dat doen, is er in ons leven niet eens plaats voor geweld, ruzie, ontrouw, bedrog en meer van die dingen die het leven van onszelf en anderen ongelukkig maken. Dan is er wél plaats voor rust, voor vriendschap, voor geluk, voor harmonie, voor ogen vol blijdschap en hartelijkheid.

Wil dat nu zeggen dat we met ons moeten laten doen? Dat we geweld, diefstal, bedrog enzovoort zomaar moeten toelaten, en we er ons niet mogen tegen verzetten? Dat mogen we wel, maar we mogen geweld niet beantwoorden met geweld, diefstal niet met diefstal, haat niet met haat, enzovoort.

Zusters en broeders,
even volmaakt, even heilig als onze Vader in de hemel kunnen wij en de mensheid niet zijn, maar we kunnen er wel naar streven. Streven naar liefde, naar vrede, naar vreugde, en alles uit de weg gaan wat dat streven hindert of onmogelijk maakt. Zélf liefde zaaien, zelf vrede geven, zelf geluk uitdragen, zelf vreugde delen. Het maakt onszelf en de wereld om ons heen alleen maar beter en mooier. Het loont dus écht de moeite om ernaar te streven even volmaakt te zijn als onze Vader in de hemel, ook als we daar niet altijd in slagen.

Laten wij bidden …

Vader,
mogen wij,
die naar uw beeld geschapen zijn,
uw liefde zijn voor ieder.
Moge Jezus het levend hart zijn
van dit gebeuren.
In zijn naam.
Amen.

 

 

Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
Omdat er soms niet toelaatbare berichten werden achtergelaten, zal je reactie na acceptatie worden geplaatst.

De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn ontleend aan het week- en zondagmissaal, door de benedictijnen van de Sint-Andriesabdij en de norbertijnen van de abdijen Averbode, Postel en Tongerlo, o.l.v. Jos Van Der Veken, uitgegeven bij Brepols-Licap, © Brepols 2007.